Kadınların iş dünyasının her alanına iştirakini desteklemek, bayan haklarına hassaslıkta kıymetli bir kriter. Bayanların iş hayatındaki varlığı artık şirketlerin prestijinde ve toplumsal cinsiyet eşitliği odaklı yaklaşımlarında direkt tesirli. Araştırmalar, bayan çalışanların şirketlerin potansiyelini her alanda daha da pekiştirdiğini gösteriyor. İşte bu niçinle bayanın gücüne ehemmiyet veren şirketler her yıl bayan çalışan oranlarını artırıyor. Pekala istatistikler ne diyor? İş ömründe bayan gücü artıyor mu? 5 Aralık Dünya Bayan Hakları Günü öncesinde iş dünyasında sayılarla bayan olmayı araştırdık…
88 yıl evvel, Türk bayanına seçme ve seçilme hakkı tanındı. 5 Aralık 1934 tarihinde Anayasa ve Seçim Kanunu’nda yapılan değişiklik ile bayanların oy kullanabilmesi ve aday olabilmesi sağlandı. Ulu Lider Mustafa Kemal Atatürk’ün liderliğinde yapılan bu ihtilal, bayanların toplumsal hayatta daha kuvvetli biçimde var olmasının ve Türk toplumunun çağdaşlaşması yolunda tarihi bir adım atılmasının da yolunu açtı. O denli ki bayan hakları yolunda yapılan bu ihtilal, dünyaya emsal teşkil etti ve Fransa, İtalya, İsviçre, Yunanistan, Belçika, Romanya ve Bulgaristan üzere ülkeler Türkiye Cumhuriyeti’nden yıllar daha sonra bayan vatandaşlarına bu hakkı tanıdı.
Kadın Hakları Günü olarak kutlanan 5 Aralık tarihinin temeli, Olympe de Gouges’un 1791’deki Bayan ve Bayan Yurttaş Hakları Bildirgesi’ne dayansa da Türkiye’de Mustafa Kemal Atatürk tarafınca 5 Aralık 1934 tarihinde “Kadınlara seçme ve seçilme hakkı” tanınmasıyla ülkemiz bayanları için hayli daha manalı bir gün haline geldi. Kadınların iş gücüne iştirakinin yolunu açan ve bugün toplumsal cinsiyet eşitliğini tartışmamızın önündeki pürüzleri kaldıran bu değerli günde iş hayatındaki bayan oranlarına ışık tutacağız. Zira bayanların iş dünyasının her alanına iştirakini desteklemek, bayan haklarına hassaslıkta kıymetli bir kriter. Bayanların iş hayatındaki varlığı artık şirketlerin prestijinde ve toplumsal cinsiyet eşitliği odaklı yaklaşımlarında direkt tesirli. Araştırmalar, bayan çalışanların şirketlerin potansiyelini her alanda daha da kuvvetlendirdiğini gösteriyor. İşte bu niçinle hanımın gücüne değer veren şirketler her yıl bayan çalışan oranlarını artırıyor. Pekala istatistikler ne diyor?
Kadın yönetici oranı yüzde 19,3 oldu
TÜİK’in İstatistiklerle Bayan 2021 raporuna göre, bugün yönetici pozisyonunda çalışan bayanların oranı yalnızca yüzde 19,3 olarak kayıtlara geçti. 2012 yılında bu oran yüzde 14,4’dü. Yani 10 yılda yönetici konumundaki bayan oranı yalnızca yüzde 4,9 arttı.
Kadınların istihdam oranının adamların yarısından daha az olduğu görüldü
TÜİK’in 2021 yılı hane halkı iş gücü araştırması neticelerina göre; 2020 yılında, Türkiye’de 15 ve üstü yaşlarda istihdam edilenlerin oranı yüzde 42,8 oldu. Bu oran bayanlarda yüzde 26,3, erkeklerde ise yüzde 59,8 olarak gerçekleşti. En yüksek istihdam oranı, 2020 yılında yüzde 50,9 ile Tekirdağ, Edirne, Kırklareli vilayetlerinde gerçekleşti. En düşük istihdam oranı ise yüzde 26,0 ile Mardin, Batman, Şırnak, Siirt bölgesinde oldu. En yüksek bayan istihdam oranı, yüzde 34,7 ile Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane bölgesinde iken en yüksek erkek istihdam oranı, yüzde 67,9 ile Tekirdağ, Edirne, Kırklareli bölgesinde gerçekleşti. En düşük istihdam oranı ise bayanlarda yüzde 12,6, erkeklerde yüzde 40,4 ile Mardin, Batman, Şırnak, Siirt vilayetlerinde oldu. Yarı vakitli çalışanların istihdam ortasındaki oranı 2020 yılında toplamda yüzde 12,4 olurken, bayanlarda bu oran yüzde 19,5, erkeklerde ise yüzde 9,3 oldu.
Yükseköğretim mezunu bayanların iş gücüne iştirak oranı yüzde 65,6
Eğitim durumuna bakılırsa iş gücüne iştirak oranı incelendiğinde; 2020 yılında bayanların eğitim düzeyi yükseldikçe iş gücüne daha fazla katıldıkları görüldü. Okuryazar olmayan bayanların iş gücüne iştirak oranı yüzde 12,4, lise altı eğitimli bayanların iş gücüne iştirak oranı yüzde 24,1, lise mezunu bayanların iş gücüne iştirak oranı yüzde 29,9, mesleksel yahut teknik lise mezunu bayanların iş gücüne iştirak oranı yüzde 37,0 iken yükseköğretim mezunu bayanların iş gücüne iştirak oranı yüzde 65,6 olarak gerçekleşti.
“Şirketler bayan istihdamını daha fazla desteklemeli”
Dünyada olduğu üzere Türkiye’de de biroldukça şirket bayan istihdamında eşitlikçi bir rol üstleniyor. İşte o şirketlerden biri de Ajinomoto. Ajinomoto Türkiye, iş hayatındaki eşitlikçi projeler kapsamında her geçen gün bayan istihdamını artırarak bayan emeğinin gücünü daha da artırmayı hedefliyor. Yeni oranlara bakıldığında Ajinomoto Türkiye’de kadın çalışanların, toplam çalışanlara oranı yaklaşık yüzde 40. Bu neredeyse tam eşitlik için son bir basamağın kaldığını gösteriyor. Bayan yöneticilerin toplam yöneticilere oranı ise yaklaşık yüzde 30, kadın idare şurası üyelerinin, toplam idare heyeti üyelerine oranı ise yaklaşık yüzde 43 olarak kaydedildi. Bahis hakkında Ajinomoto Türkiye CEO’su Sinan Altun, “Bu değerli günde, bayan haklarına hassas ve bayan emeğine öncelik veren bir şirket olarak toplumsal cinsiyet eşitliğine ve bayanın iş hayatında görünürlüğüne yönelik siyasetimizle her geçen gün bayan çalışan sayımızı artırdığımız bilgisini memnunlukla sizinle paylaşabilirim. Üretim, Bakım, Lojistik ve Depo, Ar-Ge, Kalite, Emekçi Sıhhati ve İş Güvenliği alanlarında istihdam ettiğimiz 44 profesyonel konumumuz bulunuyor. Şirketimizde bu konumların yüzde 39’unda bayan yetenekleri istihdam ediyoruz. Bayan çalışanlarımızın yer aldığı bu durumların içinde üretim zirve yöneticisi, vardiya mühendisi, kalite uzmanı üzere roller bulunuyor.” diye konuştu.
İŞ HAYATINDA SAYILARLA KADIN
88 yıl evvel, Türk bayanına seçme ve seçilme hakkı tanındı. 5 Aralık 1934 tarihinde Anayasa ve Seçim Kanunu’nda yapılan değişiklik ile bayanların oy kullanabilmesi ve aday olabilmesi sağlandı. Ulu Lider Mustafa Kemal Atatürk’ün liderliğinde yapılan bu ihtilal, bayanların toplumsal hayatta daha kuvvetli biçimde var olmasının ve Türk toplumunun çağdaşlaşması yolunda tarihi bir adım atılmasının da yolunu açtı. O denli ki bayan hakları yolunda yapılan bu ihtilal, dünyaya emsal teşkil etti ve Fransa, İtalya, İsviçre, Yunanistan, Belçika, Romanya ve Bulgaristan üzere ülkeler Türkiye Cumhuriyeti’nden yıllar daha sonra bayan vatandaşlarına bu hakkı tanıdı.
Kadın Hakları Günü olarak kutlanan 5 Aralık tarihinin temeli, Olympe de Gouges’un 1791’deki Bayan ve Bayan Yurttaş Hakları Bildirgesi’ne dayansa da Türkiye’de Mustafa Kemal Atatürk tarafınca 5 Aralık 1934 tarihinde “Kadınlara seçme ve seçilme hakkı” tanınmasıyla ülkemiz bayanları için hayli daha manalı bir gün haline geldi. Kadınların iş gücüne iştirakinin yolunu açan ve bugün toplumsal cinsiyet eşitliğini tartışmamızın önündeki pürüzleri kaldıran bu değerli günde iş hayatındaki bayan oranlarına ışık tutacağız. Zira bayanların iş dünyasının her alanına iştirakini desteklemek, bayan haklarına hassaslıkta kıymetli bir kriter. Bayanların iş hayatındaki varlığı artık şirketlerin prestijinde ve toplumsal cinsiyet eşitliği odaklı yaklaşımlarında direkt tesirli. Araştırmalar, bayan çalışanların şirketlerin potansiyelini her alanda daha da kuvvetlendirdiğini gösteriyor. İşte bu niçinle hanımın gücüne değer veren şirketler her yıl bayan çalışan oranlarını artırıyor. Pekala istatistikler ne diyor?
Kadın yönetici oranı yüzde 19,3 oldu
TÜİK’in İstatistiklerle Bayan 2021 raporuna göre, bugün yönetici pozisyonunda çalışan bayanların oranı yalnızca yüzde 19,3 olarak kayıtlara geçti. 2012 yılında bu oran yüzde 14,4’dü. Yani 10 yılda yönetici konumundaki bayan oranı yalnızca yüzde 4,9 arttı.
Kadınların istihdam oranının adamların yarısından daha az olduğu görüldü
TÜİK’in 2021 yılı hane halkı iş gücü araştırması neticelerina göre; 2020 yılında, Türkiye’de 15 ve üstü yaşlarda istihdam edilenlerin oranı yüzde 42,8 oldu. Bu oran bayanlarda yüzde 26,3, erkeklerde ise yüzde 59,8 olarak gerçekleşti. En yüksek istihdam oranı, 2020 yılında yüzde 50,9 ile Tekirdağ, Edirne, Kırklareli vilayetlerinde gerçekleşti. En düşük istihdam oranı ise yüzde 26,0 ile Mardin, Batman, Şırnak, Siirt bölgesinde oldu. En yüksek bayan istihdam oranı, yüzde 34,7 ile Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane bölgesinde iken en yüksek erkek istihdam oranı, yüzde 67,9 ile Tekirdağ, Edirne, Kırklareli bölgesinde gerçekleşti. En düşük istihdam oranı ise bayanlarda yüzde 12,6, erkeklerde yüzde 40,4 ile Mardin, Batman, Şırnak, Siirt vilayetlerinde oldu. Yarı vakitli çalışanların istihdam ortasındaki oranı 2020 yılında toplamda yüzde 12,4 olurken, bayanlarda bu oran yüzde 19,5, erkeklerde ise yüzde 9,3 oldu.
Yükseköğretim mezunu bayanların iş gücüne iştirak oranı yüzde 65,6
Eğitim durumuna bakılırsa iş gücüne iştirak oranı incelendiğinde; 2020 yılında bayanların eğitim düzeyi yükseldikçe iş gücüne daha fazla katıldıkları görüldü. Okuryazar olmayan bayanların iş gücüne iştirak oranı yüzde 12,4, lise altı eğitimli bayanların iş gücüne iştirak oranı yüzde 24,1, lise mezunu bayanların iş gücüne iştirak oranı yüzde 29,9, mesleksel yahut teknik lise mezunu bayanların iş gücüne iştirak oranı yüzde 37,0 iken yükseköğretim mezunu bayanların iş gücüne iştirak oranı yüzde 65,6 olarak gerçekleşti.
“Şirketler bayan istihdamını daha fazla desteklemeli”
Dünyada olduğu üzere Türkiye’de de biroldukça şirket bayan istihdamında eşitlikçi bir rol üstleniyor. İşte o şirketlerden biri de Ajinomoto. Ajinomoto Türkiye, iş hayatındaki eşitlikçi projeler kapsamında her geçen gün bayan istihdamını artırarak bayan emeğinin gücünü daha da artırmayı hedefliyor. Yeni oranlara bakıldığında Ajinomoto Türkiye’de kadın çalışanların, toplam çalışanlara oranı yaklaşık yüzde 40. Bu neredeyse tam eşitlik için son bir basamağın kaldığını gösteriyor. Bayan yöneticilerin toplam yöneticilere oranı ise yaklaşık yüzde 30, kadın idare şurası üyelerinin, toplam idare heyeti üyelerine oranı ise yaklaşık yüzde 43 olarak kaydedildi. Bahis hakkında Ajinomoto Türkiye CEO’su Sinan Altun, “Bu değerli günde, bayan haklarına hassas ve bayan emeğine öncelik veren bir şirket olarak toplumsal cinsiyet eşitliğine ve bayanın iş hayatında görünürlüğüne yönelik siyasetimizle her geçen gün bayan çalışan sayımızı artırdığımız bilgisini memnunlukla sizinle paylaşabilirim. Üretim, Bakım, Lojistik ve Depo, Ar-Ge, Kalite, Emekçi Sıhhati ve İş Güvenliği alanlarında istihdam ettiğimiz 44 profesyonel konumumuz bulunuyor. Şirketimizde bu konumların yüzde 39’unda bayan yetenekleri istihdam ediyoruz. Bayan çalışanlarımızın yer aldığı bu durumların içinde üretim zirve yöneticisi, vardiya mühendisi, kalite uzmanı üzere roller bulunuyor.” diye konuştu.
İŞ HAYATINDA SAYILARLA KADIN
- Küresel iş gücüne iştirak oranı bayanlar için yüzde 63, erkekler için yüzde 94.
- Dünya çapında yapay zekâ ve data tahlili profesyonellerinin yalnızca yüzde 26’sı bayan.
- Fortune 500 şirketlerinin yüzde 6,6’sında bayan CEO nazaranv yapıyor.
- Dünyada bayan parlamenter oranı 2020 yılında 24,9 oranında gerçekleşti.
- Dünyada sinema imalcisi bayan oranı yüzde 21.