Birincisi 1960 yılında düzenlenen ve bu biçimdeki ismiyle Avrupa Uluslar Kupası olan Avrupa Futbol Şampiyonası’nın tarihçesi, şampiyonaların enleri, futbolcuları ve seyirci rekorları…
Avrupa’da ülkeler bazında bir futbol turnuvası düzenlenmesi fikri birinci vakit içinderda 1927’de Fransız Futbol Federasyonu’nun genel sekreteri Henri Delaunay tarafınca önerildi.
Fakat fikrin hayata geçmesi Delaunay’nin 1955 yılındaki vefatından 3 yıl daha sonra yani 1958’de gerçekleşti. Delaunay onuruna, şampiyonlara verilen kupa onun ismini taşımaktadır.
Turnuva, 1960 yılında oynanmaya başlandı. 1960 Avrupa Uluslar Kupası, Avrupa kıtasında ülkeler bazında düzenlenen birinci milletlerarası şampiyonadır. bu biçimdeki ismi Avrupa Uluslar Kupası idi. Lakin 1968 yılında şimdiki ismini aldı.
4 yılda 1 gerçekleştirilen bu turnuva, 1996 yılından beri UEFA Euro biçiminde anılmakta.
1960’taki birinci turnuvanın elemelerine devrin siyasi konjonktüründen dolayı sadece 17 ülke katılmıştır.
Final maçında Yugoslavya’yı, uzatmalarda attığı golle 2-1 yenen Sovyetler Birliği birinci Avrupa şampiyonu olmuştur.
Turnuva, kurulduğundan bu yana çeşitli tertip biçimleriyle düzenlenmiştir. Euro 2016’dan itibaren ise elemelerin akabinde 24 ülke katılma hakkı kazanmaktadır.
4’er kadrodan oluşan 6 kümede rekabet eden ülkeler içinden kümelerini birinci 2 sırada bitirenler daha sonraki cinse katılmaya hak kazanırlar. 3’üncü sırada yer alan ülkeler içinden ise en yeterli 4’ü son 16 çeşidi ülkelerini tamamlarlar.
Son 16 çeşidinin akabinde çeyrek final, yarı final ve final tipleri ile Henri Delaunay kupasını kazanacak ülke aşikâr olur.
Şampiyonaların enleri
Bu vakte kadar oynanan 15 Avrupa Şampiyonası’nı 10 farklı ülke kazandı.
Almanya ve İspanya üçer kereyle bu kupayı en çok kaldıran ülkeler.
Son Dünya Kupası şampiyonu Fransa 2 kere Avrupa Şampiyonası’nı kazanma başarısı gösterdi.
Sovyetler Birliği, İtalya, Çekoslovakya, Hollanda, Danimarka, Yunanistan ve Portekiz bu turnuvayı 1’er sefer kazanma başarısı gösteren öbür ülkeler.
İspanya ulusal ekibi, Euro 2008 ve Euro 2012’yi birinci tamamlayarak tertibi üst üste 2 kere kazanan tek ülke unvanını elinde bulunduruyor.
Ulusal kadromuz, Euro 2008’de son 4’e kalarak en büyük başarısına ulaştı.
Almanya, 6 sefer final oynayarak en çok finale çıkan ülke pozisyonunda.
Panzerler, beraberinde 12 seferle bu turnuvaya en çok katılan ülkedir. 1972’den beri bütün Avrupa Şampiyonalarında yer almaktadırlar.
Avrupa Şampiyonalarının golcüleri
Fransız Michel Platini ve Portekizli Cristiano Ronaldo, 9’ar golle turnuvada en hayli gol atan 2 oyuncudur. Lakin Platini, bu 9 golün hepsini gol hükümdarı olduğu 1984’teki turnuvada çıktığı 5 maçta kaydetmiştir.
Bu ikiliyi 7 golle İngiliz Alan Shearer takip etmektedir.
Turnuvanın en süratli golünü başlama düdüğünden 67 saniye daha sonra fileleri havalandıran Rus Dmitri Kiriçenko, Euro 2004’teki Rusya-Yunanistan maçında kaydetmiştir.
En geç gol ise Euro 2008’de ulusal kadromuzun Hırvatistan ile oynadığı çeyrek final maçında Semih Şentürk’ün 120+2’de fileleri havalandırdığı andır.
Bir turnuvada atılan en çok gol sayısına 108 ile Euro 2016’da ulaşılmıştır.
En yaşlı futbolcular
Macar kaleci Gabor Kiraly, 40 yaş 86 gün ile bu tertipte oynayan en yaşlı futbolcu unvanını elinde bulundurmaktadır.
Şampiyonada forma giyen en genç futbolcu, Euro 2012’de 18 yaş 71 gün ile oynayan Hollandalı Jetro Willems’tir.
Öte yandan Norveçli oyuncu Martin Odegaard, ülkesinin Bulgaristan ile oynadığı eleme maçına 15 yaş 300 günlükken çıkarak, eleme maçlarında yer alan en genç futbolcu unvanına sahiptir.
Euro 2016 finalindeki Portekiz-Fransa maçında 18 yaş 327 günlükken forma giyen Portekizli oyuncu Renato Sanches ise final karşılaşmalarında forma giyen en genç oyuncudur.
En epey seyircili maçlar
1964’teki İspanya-Sovyetler Birliği finalinde Santiago Bernabeu Stadı’na gelen 79 bin 115 kişi ile seyirci rekoru kırılmıştır. Günümüze kadar bu sayının üzerine çıkılamamıştır.
En düşük seyircinin statta bulunduğu Avrupa Şampiyonası maçı ise 1964’teki Macaristan-Danimarka müsabakası olmuştur. Bu karşılaşmaya yalnızca 3 bin 869 kişi tribünde tanıklık etmiştir.
Maç başına ortalama en çok seyircinin yer aldığı turnuva 1988’deki olmuştur. Batı Almanya’da düzenlenen şampiyonadaki karşılaşmalara maç başına ortalama 59 bin 243 seyirci gelmiştir
1960’taki tertip ise seyirci bazında en olumsuz istatistiklere sahiptir. Fransa’da Avrupa Uluslar Kupası ismiyle düzenlenen turnuvada toplamda 78 bin 958 seyirci yer almıştır. Maç başına ise ortalama 19 bin 740 biletli kişi tribüne gitmiştir.
Toplamda en çok seyircinin yer aldığı şampiyona ise Euro 2016 olmuştur. Fransa’daki turnuvada 2 milyon 427 bin 303 seyirci tribünlerde yer almıştır. (TRT Spor)
Avrupa’da ülkeler bazında bir futbol turnuvası düzenlenmesi fikri birinci vakit içinderda 1927’de Fransız Futbol Federasyonu’nun genel sekreteri Henri Delaunay tarafınca önerildi.
Fakat fikrin hayata geçmesi Delaunay’nin 1955 yılındaki vefatından 3 yıl daha sonra yani 1958’de gerçekleşti. Delaunay onuruna, şampiyonlara verilen kupa onun ismini taşımaktadır.
Turnuva, 1960 yılında oynanmaya başlandı. 1960 Avrupa Uluslar Kupası, Avrupa kıtasında ülkeler bazında düzenlenen birinci milletlerarası şampiyonadır. bu biçimdeki ismi Avrupa Uluslar Kupası idi. Lakin 1968 yılında şimdiki ismini aldı.
4 yılda 1 gerçekleştirilen bu turnuva, 1996 yılından beri UEFA Euro biçiminde anılmakta.
1960’taki birinci turnuvanın elemelerine devrin siyasi konjonktüründen dolayı sadece 17 ülke katılmıştır.
Final maçında Yugoslavya’yı, uzatmalarda attığı golle 2-1 yenen Sovyetler Birliği birinci Avrupa şampiyonu olmuştur.
Turnuva, kurulduğundan bu yana çeşitli tertip biçimleriyle düzenlenmiştir. Euro 2016’dan itibaren ise elemelerin akabinde 24 ülke katılma hakkı kazanmaktadır.
4’er kadrodan oluşan 6 kümede rekabet eden ülkeler içinden kümelerini birinci 2 sırada bitirenler daha sonraki cinse katılmaya hak kazanırlar. 3’üncü sırada yer alan ülkeler içinden ise en yeterli 4’ü son 16 çeşidi ülkelerini tamamlarlar.
Son 16 çeşidinin akabinde çeyrek final, yarı final ve final tipleri ile Henri Delaunay kupasını kazanacak ülke aşikâr olur.
Şampiyonaların enleri
Bu vakte kadar oynanan 15 Avrupa Şampiyonası’nı 10 farklı ülke kazandı.
Almanya ve İspanya üçer kereyle bu kupayı en çok kaldıran ülkeler.
Son Dünya Kupası şampiyonu Fransa 2 kere Avrupa Şampiyonası’nı kazanma başarısı gösterdi.
Sovyetler Birliği, İtalya, Çekoslovakya, Hollanda, Danimarka, Yunanistan ve Portekiz bu turnuvayı 1’er sefer kazanma başarısı gösteren öbür ülkeler.
İspanya ulusal ekibi, Euro 2008 ve Euro 2012’yi birinci tamamlayarak tertibi üst üste 2 kere kazanan tek ülke unvanını elinde bulunduruyor.
Ulusal kadromuz, Euro 2008’de son 4’e kalarak en büyük başarısına ulaştı.
Almanya, 6 sefer final oynayarak en çok finale çıkan ülke pozisyonunda.
Panzerler, beraberinde 12 seferle bu turnuvaya en çok katılan ülkedir. 1972’den beri bütün Avrupa Şampiyonalarında yer almaktadırlar.
Avrupa Şampiyonalarının golcüleri
Fransız Michel Platini ve Portekizli Cristiano Ronaldo, 9’ar golle turnuvada en hayli gol atan 2 oyuncudur. Lakin Platini, bu 9 golün hepsini gol hükümdarı olduğu 1984’teki turnuvada çıktığı 5 maçta kaydetmiştir.
Bu ikiliyi 7 golle İngiliz Alan Shearer takip etmektedir.
Turnuvanın en süratli golünü başlama düdüğünden 67 saniye daha sonra fileleri havalandıran Rus Dmitri Kiriçenko, Euro 2004’teki Rusya-Yunanistan maçında kaydetmiştir.
En geç gol ise Euro 2008’de ulusal kadromuzun Hırvatistan ile oynadığı çeyrek final maçında Semih Şentürk’ün 120+2’de fileleri havalandırdığı andır.
Bir turnuvada atılan en çok gol sayısına 108 ile Euro 2016’da ulaşılmıştır.
En yaşlı futbolcular
Macar kaleci Gabor Kiraly, 40 yaş 86 gün ile bu tertipte oynayan en yaşlı futbolcu unvanını elinde bulundurmaktadır.
Şampiyonada forma giyen en genç futbolcu, Euro 2012’de 18 yaş 71 gün ile oynayan Hollandalı Jetro Willems’tir.
Öte yandan Norveçli oyuncu Martin Odegaard, ülkesinin Bulgaristan ile oynadığı eleme maçına 15 yaş 300 günlükken çıkarak, eleme maçlarında yer alan en genç futbolcu unvanına sahiptir.
Euro 2016 finalindeki Portekiz-Fransa maçında 18 yaş 327 günlükken forma giyen Portekizli oyuncu Renato Sanches ise final karşılaşmalarında forma giyen en genç oyuncudur.
En epey seyircili maçlar
1964’teki İspanya-Sovyetler Birliği finalinde Santiago Bernabeu Stadı’na gelen 79 bin 115 kişi ile seyirci rekoru kırılmıştır. Günümüze kadar bu sayının üzerine çıkılamamıştır.
En düşük seyircinin statta bulunduğu Avrupa Şampiyonası maçı ise 1964’teki Macaristan-Danimarka müsabakası olmuştur. Bu karşılaşmaya yalnızca 3 bin 869 kişi tribünde tanıklık etmiştir.
Maç başına ortalama en çok seyircinin yer aldığı turnuva 1988’deki olmuştur. Batı Almanya’da düzenlenen şampiyonadaki karşılaşmalara maç başına ortalama 59 bin 243 seyirci gelmiştir
1960’taki tertip ise seyirci bazında en olumsuz istatistiklere sahiptir. Fransa’da Avrupa Uluslar Kupası ismiyle düzenlenen turnuvada toplamda 78 bin 958 seyirci yer almıştır. Maç başına ise ortalama 19 bin 740 biletli kişi tribüne gitmiştir.
Toplamda en çok seyircinin yer aldığı şampiyona ise Euro 2016 olmuştur. Fransa’daki turnuvada 2 milyon 427 bin 303 seyirci tribünlerde yer almıştır. (TRT Spor)