Selçuk ALTUN
Ferdi Emeklilik Sistemi’ni (BES) cazip hale getirmek için değerli düzenlemeler yapılacak. 5 başlıkta yapılacak düzenlemeler daha sonrasındaki yeni periyotta BES’te kıymetli bir sıçrama bekleniyor.
Meclis’ye sunulan 18 unsurluk torba kanun teklifinde yer alan düzenlemelerle; devlet katkısı yüzde 25’ten yüzde 30’a yükseltilecek. Toplu katkı hissesi ödemelerinde takip eden senelerda devlet katkısı verilmesine imkan sağlanacak. Konut alımı, evlilik, eğitim ve gibisi özellik arz eden durumlarda kısmi çekiş yapılması hakkı tanınacak. Otomatik İştirak Sistemi’nde (OKS) 45 yaş üzerinin talebi halinde sisteme girişine imkan verilecek. Son olarak da birikimlerin temlik edilmesi, yani bir alacak karşılığında diğerine devredilebilmesinin önü açılacak.
Yüzde 30 devlet katkısı
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın geçtiğimiz günlerde deklare ettiğı ekonomik tedbirler paketinin içerisinde yer alan husus başlıklarından bir tanesi de BES’te yüzde 25 devlet katkısı takviyesinin, 5 puanlık artışla yüzde 30’a çıkarılmasıydı. Torba kanuna eklenen bu düzenleme ile bir arada, BES’te 2013 yılından bu yana uygulanan ve sistemin büyümesinde kıymetli bir rol üstelenen devlet katkısı 5 puan artıyor. Bu artışın, sistemin büyüme ivmesini hızlandırması bekleniyor.
Bilindiği üzere, 2022 yılı için açıklanan 5 bin 4 TL brüt taban fiyat meblağı ile bir iştirakçinin devlet katkısından yararlanacağı yıllık üst limit de 18 bin TL’ye yükseldi. Bir diğer deyişle; 2022 yılında BES’e aylık 5 bin lira prim yatıranlara devlet de her ay bin 500 lira katkı verecek. bu türlü yıllık 60 bin lira para yatıranlara 2022 yılında toplam 18 bin lira devlet katkısı elde edecek. Öbür taraftan, BES ve OKS kontratlarına başka ayrı devlet katkısı verildiği için, hem kişisel emeklilik hem otomatik iştirak kontratı olan iştirakçilerin yararlanabileceği devlet katkısı 36 bin TL’ye kadar çıkabiliyor. Ek olarak, bir öteki değişiklikle bir arada toplu katkı hissesi ödemelerinin takip eden senelerda devlet katkısı verilmesine imkan sağlanacak. Yani, BES’e bir yıl içerisinde alınabilecek devlet katkısı meblağının üzerinde takviye hak edecek kadar prim yatıran bir iştirakçi, fazla yatırdığı prim meblağı için sonraki yıl devlet katkısı alabilecek.
OKS’de yaşa bakılmayacak
Yeni devirde, OKS’de yaş sonu da ortadan kalkıyor. Mevcut haliyle, bir işyerinde çalışmaya başlayan 45 yaşından küçük bireyler, patronlarınca OKS’ye kaydediliyor ve brüt fiyatının yüzde 3’ü oranında prim kesilerek sigorta şirketine yatırılıyordu. Değişiklikle bir arada, OKS’den yararlanamayan 45 yaşından büyük bireyler için talep etmesi halinde sisteme girişine müsaade verilecek.
Birikimin yüzde 50’si çekilebilecek
BES’teki en değerli değişikliklerden birisi de konut alımı, evlilik, eğitim ve gibisi özellik arz eden durumlarda kısmi çekiş yapılmasına imkan tanınması olacak. Bilindiği üzere, BES’ten emekli olabilmek için en az 10 yıl prim ödemek ve 56 yaşını doldurmak gerekiyor. Emekli olmadan erken ayrılanlara devlet katkısı ya hiç ödenmiyor ya da eksik ödeniyor. Yeni periyotta, sistemden ayrılmadan devlet katkısı hesabındaki meblağlar hariç, birikim fiyatının yüzde 50’sine kadar kısmen ödeme yapılabilmesinin önü açılacak. Kısmen yapılan ödeme fiyatının yüzde 25’ini aşmamak üzere devlet katkısı hesabındaki fiyattan da ödeme yapılabilecek. Bu düzenlemenin bilhassa OKS’de girişleri artırması bekleniyor.
Birikimler temlik edilebilecek
Yeni devirdeki kıymetli düzenlemelerden bir tanesi de BES ünitelerinin temlik edilmesine imkan tanınması olacak. Hesap sahibinin talebi halinde, BES mukaveleler bir alacak karşılığında diğerine devredilebiliyor. Lakin, bunun formülüyle ilgili bir düzenleme bulunmuyor. Yeni periyotta, BES hesabının devredilmesi durumunda hesap sahibine tanınan hakların devralan kişi tarafınca nasıl kullanılacağını belirleme konusu netleşecek.
2022’de 500 milyar TL büyüklüğe ulaşacak
Emeklilik Nezaret Merkezi’nin deklare ettiğı 17 Aralık 2021 bilgilerine bakılırsa; 2021’in başından itibaren BES ve OKS iştirakçi sayısı yüzde 5 artarak 13,3 milyona, devlet katkısı dahil toplam fon büyüklüğü ise yüzde 60 artarak 273 milyar TL’ye ulaştı. Yaşanan bu olumlu trende fonların başarılı performansının kıymetli katkıda bulundu. Kesim oyuncuları, Kişisel Emeklilik Fon Alım Satım Platformu (BEFAS) ile birlikte sağlanan süreç kolaylığı ve fon kozmosunun genişlemesi, 18 yaş altındaki ilginin artarak devam etmesi, hem de birtakım vakıf, sandık ve dernek üzere kuruluşlardaki birikimlerin BES’e transferi, devlet katkısı oranının yüzde 30’a yükseltilmesi üzere gelişmeler ile bir arada 2022 sonu prestijiyle yaklaşık 500 milyar TL fon büyüklüğüne ulaşılabileceğini öngörüyor. Öbür yandan, Otomatik İştirak Sistemi’nde 2017 yılından bu yana, yaklaşık 4 yıllık kısa bir müddetde, 6,2 milyon iştirakçinin sistemde birikim yapması sağlandı. Önümüzdeki devir yeni işe girişler ve otomatik iştirakte tasarrufu cazip hale getirecek düzenlemelerin hayata geçirilmesiyle bir arada büyük bir ivme kaydedebiliriz.
18 yaş altında ilgi artıyor
2021’in ortalarına gerçek 18 yaş altının sisteme dahil bulunmasına imkan sağlanması ile birlikte vatandaşların sisteme olan talebi bölümde memnuniyet yarattı. En son açıklanan 17 Aralık 2021 tarihindeki EGM datalarına göre, 7 ay üzere kısa bir vakit diliminde 153 bini aşkın 18 yaş altındaki çocuk sisteme girdi ve devlet katkısı dahil yaklaşık 325 milyon TL fon büyüklüğüne ulaşıldı. Devlet katkısının yüzde 30’a yükseltilmesinin anne babaları, çocukları için tasarruf etmeye daha da özendireceği düşünülüyor. Bu kapsamda, 2022’de 1 milyon çocuğun sisteme girmesi bekleniyor.
Ferdi Emeklilik Sistemi’ni (BES) cazip hale getirmek için değerli düzenlemeler yapılacak. 5 başlıkta yapılacak düzenlemeler daha sonrasındaki yeni periyotta BES’te kıymetli bir sıçrama bekleniyor.
Meclis’ye sunulan 18 unsurluk torba kanun teklifinde yer alan düzenlemelerle; devlet katkısı yüzde 25’ten yüzde 30’a yükseltilecek. Toplu katkı hissesi ödemelerinde takip eden senelerda devlet katkısı verilmesine imkan sağlanacak. Konut alımı, evlilik, eğitim ve gibisi özellik arz eden durumlarda kısmi çekiş yapılması hakkı tanınacak. Otomatik İştirak Sistemi’nde (OKS) 45 yaş üzerinin talebi halinde sisteme girişine imkan verilecek. Son olarak da birikimlerin temlik edilmesi, yani bir alacak karşılığında diğerine devredilebilmesinin önü açılacak.
Yüzde 30 devlet katkısı
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın geçtiğimiz günlerde deklare ettiğı ekonomik tedbirler paketinin içerisinde yer alan husus başlıklarından bir tanesi de BES’te yüzde 25 devlet katkısı takviyesinin, 5 puanlık artışla yüzde 30’a çıkarılmasıydı. Torba kanuna eklenen bu düzenleme ile bir arada, BES’te 2013 yılından bu yana uygulanan ve sistemin büyümesinde kıymetli bir rol üstelenen devlet katkısı 5 puan artıyor. Bu artışın, sistemin büyüme ivmesini hızlandırması bekleniyor.
Bilindiği üzere, 2022 yılı için açıklanan 5 bin 4 TL brüt taban fiyat meblağı ile bir iştirakçinin devlet katkısından yararlanacağı yıllık üst limit de 18 bin TL’ye yükseldi. Bir diğer deyişle; 2022 yılında BES’e aylık 5 bin lira prim yatıranlara devlet de her ay bin 500 lira katkı verecek. bu türlü yıllık 60 bin lira para yatıranlara 2022 yılında toplam 18 bin lira devlet katkısı elde edecek. Öbür taraftan, BES ve OKS kontratlarına başka ayrı devlet katkısı verildiği için, hem kişisel emeklilik hem otomatik iştirak kontratı olan iştirakçilerin yararlanabileceği devlet katkısı 36 bin TL’ye kadar çıkabiliyor. Ek olarak, bir öteki değişiklikle bir arada toplu katkı hissesi ödemelerinin takip eden senelerda devlet katkısı verilmesine imkan sağlanacak. Yani, BES’e bir yıl içerisinde alınabilecek devlet katkısı meblağının üzerinde takviye hak edecek kadar prim yatıran bir iştirakçi, fazla yatırdığı prim meblağı için sonraki yıl devlet katkısı alabilecek.
OKS’de yaşa bakılmayacak
Yeni devirde, OKS’de yaş sonu da ortadan kalkıyor. Mevcut haliyle, bir işyerinde çalışmaya başlayan 45 yaşından küçük bireyler, patronlarınca OKS’ye kaydediliyor ve brüt fiyatının yüzde 3’ü oranında prim kesilerek sigorta şirketine yatırılıyordu. Değişiklikle bir arada, OKS’den yararlanamayan 45 yaşından büyük bireyler için talep etmesi halinde sisteme girişine müsaade verilecek.
Birikimin yüzde 50’si çekilebilecek
BES’teki en değerli değişikliklerden birisi de konut alımı, evlilik, eğitim ve gibisi özellik arz eden durumlarda kısmi çekiş yapılmasına imkan tanınması olacak. Bilindiği üzere, BES’ten emekli olabilmek için en az 10 yıl prim ödemek ve 56 yaşını doldurmak gerekiyor. Emekli olmadan erken ayrılanlara devlet katkısı ya hiç ödenmiyor ya da eksik ödeniyor. Yeni periyotta, sistemden ayrılmadan devlet katkısı hesabındaki meblağlar hariç, birikim fiyatının yüzde 50’sine kadar kısmen ödeme yapılabilmesinin önü açılacak. Kısmen yapılan ödeme fiyatının yüzde 25’ini aşmamak üzere devlet katkısı hesabındaki fiyattan da ödeme yapılabilecek. Bu düzenlemenin bilhassa OKS’de girişleri artırması bekleniyor.
Birikimler temlik edilebilecek
Yeni devirdeki kıymetli düzenlemelerden bir tanesi de BES ünitelerinin temlik edilmesine imkan tanınması olacak. Hesap sahibinin talebi halinde, BES mukaveleler bir alacak karşılığında diğerine devredilebiliyor. Lakin, bunun formülüyle ilgili bir düzenleme bulunmuyor. Yeni periyotta, BES hesabının devredilmesi durumunda hesap sahibine tanınan hakların devralan kişi tarafınca nasıl kullanılacağını belirleme konusu netleşecek.
2022’de 500 milyar TL büyüklüğe ulaşacak
Emeklilik Nezaret Merkezi’nin deklare ettiğı 17 Aralık 2021 bilgilerine bakılırsa; 2021’in başından itibaren BES ve OKS iştirakçi sayısı yüzde 5 artarak 13,3 milyona, devlet katkısı dahil toplam fon büyüklüğü ise yüzde 60 artarak 273 milyar TL’ye ulaştı. Yaşanan bu olumlu trende fonların başarılı performansının kıymetli katkıda bulundu. Kesim oyuncuları, Kişisel Emeklilik Fon Alım Satım Platformu (BEFAS) ile birlikte sağlanan süreç kolaylığı ve fon kozmosunun genişlemesi, 18 yaş altındaki ilginin artarak devam etmesi, hem de birtakım vakıf, sandık ve dernek üzere kuruluşlardaki birikimlerin BES’e transferi, devlet katkısı oranının yüzde 30’a yükseltilmesi üzere gelişmeler ile bir arada 2022 sonu prestijiyle yaklaşık 500 milyar TL fon büyüklüğüne ulaşılabileceğini öngörüyor. Öbür yandan, Otomatik İştirak Sistemi’nde 2017 yılından bu yana, yaklaşık 4 yıllık kısa bir müddetde, 6,2 milyon iştirakçinin sistemde birikim yapması sağlandı. Önümüzdeki devir yeni işe girişler ve otomatik iştirakte tasarrufu cazip hale getirecek düzenlemelerin hayata geçirilmesiyle bir arada büyük bir ivme kaydedebiliriz.
18 yaş altında ilgi artıyor
2021’in ortalarına gerçek 18 yaş altının sisteme dahil bulunmasına imkan sağlanması ile birlikte vatandaşların sisteme olan talebi bölümde memnuniyet yarattı. En son açıklanan 17 Aralık 2021 tarihindeki EGM datalarına göre, 7 ay üzere kısa bir vakit diliminde 153 bini aşkın 18 yaş altındaki çocuk sisteme girdi ve devlet katkısı dahil yaklaşık 325 milyon TL fon büyüklüğüne ulaşıldı. Devlet katkısının yüzde 30’a yükseltilmesinin anne babaları, çocukları için tasarruf etmeye daha da özendireceği düşünülüyor. Bu kapsamda, 2022’de 1 milyon çocuğun sisteme girmesi bekleniyor.