Bezm-I Can Ne Demek ?

KraLaz

Active member
Katılım
25 Eyl 2020
Mesajlar
1,051
Puanları
36
Bezm-i Can Nedir?

Bezm-i Can, Osmanlıca bir terim olup, tasavvuf edebiyatında özellikle derin bir anlam taşır. Arapça kökenli olan bu ifade, "can meyini içmek" veya "ruh ziyafeti" olarak da yorumlanabilir. Bezm-i Can, bir araya gelerek, insanın ruhsal anlamda kendini dinlemesi, huzur bulması ve manevi bir uyanış yaşaması için gerçekleştirilen bir tür içsel "ziyafet" anlamına gelir. Tasavvuf anlayışında ise, Bezm-i Can bir tür sema veya içsel bir yolculuk olarak kabul edilir. Peki, Bezm-i Can sadece bir kavram mıdır, yoksa derin bir manevi öğretiyi mi içerir?

Bezm-i Can’ın Tasavvuf ile İlişkisi

Bezm-i Can, tasavvuf kültürünün önemli bir parçası olarak, insanın içsel bir yolculuğa çıktığı, nefsini arındırarak Allah’a daha yakın olmayı amaçladığı bir kavramdır. Tasavvuf öğretisinde, insanın en yüksek erdemlere ulaşabilmesi için sürekli bir nefs mücadelesi içinde olması gerektiği vurgulanır. Bezm-i Can, bu mücadelenin bir simgesi olarak, kişinin ruhunun yemekle beslenmesi ve manevi zevkler üzerinden ruhsal bir yolculuğa çıkması anlamına gelir. Bu ziyafet, salt fiziksel bir ziyafet değil, daha çok insanın manevi benliğini besleyen bir süreçtir.

Dervişlerin ve sufi mürşitlerin eğittiği bir öğreti olarak, Bezm-i Can, bir yönüyle sema ile de ilişkilidir. Sema, bir tür tasavvufi ritüel olup, katılımcıların bir araya gelerek dönme hareketleriyle içsel bir huzur ve denge arayışına girmelerini sağlar. Bezm-i Can, sema veya diğer ritüel öğretilerle bir arada, kişinin manevi yolculuğunda bir dönüm noktası olabilecek bir deneyim sunar.

Bezm-i Can’ın Anlamı ve Sufi Edebiyatındaki Yeri

Bezm-i Can, Osmanlı sufizminde sıkça karşımıza çıkar. Tasavvufun farklı akımlarında, "can" kelimesi insanın ruhsal yapısını ifade etmek için kullanılır. Bezm-i Can'da ise "can", bir yemek masası değil, manevi bir yudumluk anlamında değerlendirilir. Her bir "yudum" insanın ruhuna huzur verir, derin bir içsel tatmin yaratır. Sufi edebiyatında Bezm-i Can'a dair bir dizi manzum eser de bulunmaktadır. Bu eserlerde, Bezm-i Can’ın ne kadar derin bir manevi huzur ve içsel bir aydınlanma sunduğu anlatılır. Bu tür eserlerde, Bezm-i Can, bir ziyafet masası etrafında değil, bir anlam arayışı etrafında toplanan gönüllerin ruhsal yücelişi olarak tasvir edilir.

Bezm-i Can ve Tasavvuf Müzikleri

Bezm-i Can, sadece kelimelerle anlatılamaz. Bununla birlikte, tasavvuf müzikleri, Bezm-i Can'ın hissiyatını en iyi yansıtan öğelerden biridir. İnsanın iç dünyasına ulaşmak ve onu anlamak için tasavvuf müziği, en önemli araçlardan biridir. Bu müzikler, özellikle ney, kudüm, rebap ve kanun gibi enstrümanlarla icra edilir. Tasavvuf müziğinin doğasında var olan "yavaşlık" ve "derinlik", Bezm-i Can’ı bir anlamda daha derinden hissetmemizi sağlar. Bu müziklerdeki melodik yapılar, katılımcıların hem ruhsal hem de bedensel anlamda bir rahatlama yaşamasını mümkün kılar. Dervişlerin sema sırasında duyduğu o manevi huzur, bazen bir ney ezgisinin derinliğinde, bazen de bir kudümün ritmik seslerinde bulunur.

Bezm-i Can ile Benzer Kavramlar: Ne Demektir?

Tasavvufta Bezm-i Can’a benzer kavramlar da bulunmaktadır. Bunlardan bazıları "Mevlana’nın ziyafeti", "ruh ziyafeti", "manevi huzur" gibi terimlerdir. Hepsi de bir anlamda insanın ruhunu besleyen, içsel bir yolculuğa çıkaran, manevi bir yolculuk teması etrafında şekillenir.

- Ruh Ziyafeti: Ruh ziyafeti, bedensel değil, ruhsal bir yemeği ifade eder. Bu ziyafet, insanın manevi yolculukları sırasında duyduğu huzur ve içsel dinginliktir.

- Mevlana’nın Ziyafeti: Mevlana Celaleddin Rumi’nin öğretilerinde, "Ziyafet" bir insanın ruhunu besleyen, onu gerçek anlamda doyuran bir öğretiyi ifade eder. Mevlana, bu ziyafeti aşk, sevgi ve Allah’a yakınlıkla ilişkilendirir.

Bu terimler, tasavvuf yolunun en yüksek seviyelerine ulaşan bir insanın yaşadığı manevi huzuru simgeler. Bezm-i Can, bu tür manevi yolculukların en yoğun yaşandığı ve insanın içsel anlamda zirveye ulaşacağı bir noktadır.

Bezm-i Can’ın Manevi Yolu ve Sufizmdeki Yeri

Sufizmde, Bezm-i Can bir tür "ilim" ve "huzur" arayışıdır. Sufiler, kalpten kalbe bir bağ kurarak bu ziyafeti yaşarlar. Bezm-i Can’ın temel amacı, insanın Allah’a daha yakın olabilmesi, nefsini arındırabilmesi ve gerçek huzuru bulabilmesidir. Bu manevi ziyafetin sonunda, insan ruhsal olarak nefsin katmanlarından arınır, öze ulaşır. Bu süreç, tıpkı bir yiyecek ziyafeti gibi, bir başlangıç ve sonu olan bir deneyimdir. Ancak bu ziyafet, somut bir tatmin değil, soyut ve manevi bir doyum sağlar.

Sonuç olarak, Bezm-i Can, sadece bir kavram değil, bir yaşam biçimi, bir yolculuk, bir arayıştır. Tasavvuf öğretisi ve sufizmde Bezm-i Can, insanın ruhunu besleyen, manevi bir ziyafet olarak anlatılır. Bu ziyafette, insan sadece fiziksel değil, ruhsal anlamda da bir doyum yaşar.
 
Üst