Geçtiğimiz gün BOTAŞ tarafınca 1 Kasım’dan itibaren geçerli olmak üzere elektrik üretimi hedefli olarak kullanılan doğal gaz tarifelerine yüzde 46,8’lik bir artırım yapıldı. Bu son artırımla bir arada ocak ayından bu yana elektrik üretimi gayeli kullanılan doğal gazın fiyatına toplamda yüzde 183 artırım yapılmış oldu. Başka taraftan elektrik tedarikçisini değiştirmiş özgür tüketicilerin sayısı 2018 yılının Temmuz ayından daha sonra birinci sefer yüzde 33 düşüş gösterdi. Elektrik tedarikçileri karşılaştırma ve değiştirme sitesi encazip.com, ülkemizin elektrik gereksiniminin yaklaşık üçte birini karşılayan doğal gaz santrallerinin girdi maliyetlerindeki bu yüksek artış ile hür tüketici sayısındaki rekor düşüşün niçinlerini ve tüketicilere mümkün tesirlerini tahlil etti.
Geçtiğimiz ay güç maliyetlerindeki artış ve tüketici artırımları ile gündemden düşmeyen elektrik piyasasındaki problemler, kasım ayında da gündemdeki yerini koruyacak. Çünkü ayın birinci gününde açıklanan bilgilerle ve yapılan artırımlarla bir arada piyasadaki olumsuz gidişat hızlanırken yaşanan gelişmeler direkt ya da dolaylı olarak tüketicilere yansıyacak. Elektrik tedarikçileri karşılaştırma ve değiştirme sitesi encazip.com, piyasada yaşananları ve tüketicilere tesirini tahlil etti.
Özgür tüketici sayısı yüzde 33 düştü
Elektrik piyasasında tedarikçisini değiştirmiş hür tüketicilerin sayısı 2018 yılının Temmuz ayından beri birinci kez yüzde 33’lük bir düşüşle 900 binler düzeyine geriledi. Çoğunluğu gorece yüksek tüketime sahip bu tüketicilerin hür tüketicilikten çıkarak ulusal tarifeye dönüş yapması, nazaranvli elektrik tedarikçilerinin sırtındaki yükü artıracak. Fakat bu düşüşün tüketicilere tesiri de olacak zira elektrik piyasasındaki ulusal tarifeler, 21 bakılırsavli elektrik tedarik şirketinin net yüzde 2,38 kâr etmesi aslıyla belirleniyor. Özgür tüketiciler ise bu kapsam haricinde kalıyor. Özgür tüketici sayısındaki düşüş ile birlikte bu şirketlerin maliyetleri artacak ve ulusal tarifedeki artırım gereksinimi daha da yükselecek. Halihazırda yükselen maliyetlerle biriken artırım gereksinimi daha da artmış olacak ve bu kısa ya da orta vadede tüketicilere yansıtılacak.
2018 yılında ne olmuştu
Elektrik piyasasında yaşanan bu gelişmeler 2018 yılında elektrik piyasasındaki krize benzerliği ile dikkat çekiyor. 2018 yılının ortalarında günümüzdekine benzeri kur artışına paralel olarak elektrik piyasası tedarik maliyetlerinde yüzde 68’lik bir artış göstermiş, fakat bu artış tüketicilere yansıtılmamıştı. Bu birinci bakışta tüketici lehine bir gelişme olarak algılanarak olumlu karşılanmış fakat piyasa dinamikleri bozulmuş, hür tüketicilerin sayısı rekor düzeylerde düşmüştü. Yaşanan gelişmelerin akabinde yılın Ağustos ile Ekim ayları içinde tüketici elektrik meblağlarına yüzde 75’lik bir artırım yapılmıştı. Günümüzde yaşanan gelişmelerin o periyotla olan benzerliği ise kış aylarında yaşanacak fiyat artışları konusunda tasaların artmasına niye oldu.
Elektrik üretimi emelli doğal gaz fiyatı 10 ayda yüzde 183 zamlandı
Yaklaşık yüzde 70 oranında yabancı para cinsine dayalı olan Türkiye elektrik piyasası, kurdaki hareketliğe karşı çok hassasken global güç krizi ve kurak geçen dönem da elektrik maliyetlerinin rekor düzeyde artmasına niye oldu. Son olarak Kasım ayında elektrik üretim maksatlı doğal gaz fiyatlarına yapılan yüzde 46,8’lik rekor artırımla birlikte elektrik üretiminin üçte birini gerçekleştiren doğal gaz santrallerinin girdi maliyetleri yılbaşına nazaran yüzde 183 artmış oldu. Öbür taraftan ithal kömür kaynaklı elektrik üretimi yılın birinci 9 ayında yüzde 11, hidroelektrik kaynaklı üretim ise geçtiğimiz yıla nazaran yüzde 26,8 düşüş gösterdi. Tüm bu gelişmeler doğal gaz santrallerinde üretilecek elektriğe olan gereksinimi artırırken elektrik maliyetlerinin istikametinin üst gerçek olacağı beklentisini de güçlendiriyor.
Elektrik tedarik maliyetleri yüzde 90 arttı
2021 yılının Ocak ayında kilovatsaat başına elektrik maliyeti 0,49 TL’yken Kasım ayının birinci iki günü için bu maliyet yüzde 91’lik artışla 0,93 TL düzeylerine ulaştı. Öbür taraftan tüketicilere uygulanan vergi ve fonlar hariç elektrik meblağları meskenler için 0,47 TL, iş yerleri için ise 0,71 TL düzeyinde kaldı. Bu bilgiler elektrik fiyatlarının, konutlar için yüzde 95, iş yerleri için ise yüzde 32 oranında maliyetinin altında kaldığını gösteriyor. Geçtiğimiz günlerde alınan bir kararla aylık 300 bin TL üzerinde elektrik tüketen tüketicilerin tarife yapısı değiştirilmiş ve direkt olarak elektrik maliyetlerine endeksli yapıya geçilmişti. Bu kararla elektrik piyasasının rahatlatılması amaçlanmış olsa da kararında üreticilerin girdi maliyetleri artmış olacak fakat piyasadaki rahatlama pek sonlu kalacak.
“Evlerde en ucuz elektrik ve doğal gazı tüketmenin tüketiciye gerçek bir yararı yok”
Elektrik piyasasında yaşanan son gelişmeleri yorumlayan encazip.com’un kurucusu Çağada KIRIM, şunları söylemiş oldu:
“Serbest piyasa dinamiklerinin bozulması ile özgür tüketici sayısı düşüyor ve bu tüketicilerin yükü, tüm tüketicileri ilgilendiren ulusal tarife düzeneğine kayıyor, bu da tarifedeki artırım gereksiniminin daha da yükselmesine niye oluyor. Başka taraftan Avrupa’daki en ucuz mesken elektrik ve doğal gazını kullandığımıza dair açıklamalar hakikat olmakla bir arada, bu yaklaşım biroldukca sakınca barındırıyor. Zira aslına bakarsanız Avrupa’da meskenler yerine endüstricinin ve iş yerlerinin elektrik meblağlarının daha düşük düzeylerde olması stratejisi görülüyor. Avrupa Birliği ülkelerinde endüstriciler ve iş yerleri elektriği, meskenlere kıyasla yüzde 40 ile 50 oranında daha ucuz kullanıyor. bu biçimdece Avrupa ülkelerindeki üreticilerin girdi maliyetleri daha düşük olurken iğniçin ipliğe tüm tüketici mamüllerinin meblağlarında artış baskısı oluşmuyor. Bizde ise bunun tam aksisi uygulanıyor ve üreticinin güç fiyatları epey daha yüksek tutuluyor ve bir manada bunlar mesken güç meblağlarını fonluyor. Bunun kararınu da hem enflasyon datalarında tıpkı vakitte market alışverişlerimizde görüyoruz. Kuşkusuz elektriğe artırım yapılmasına kimse sevinmez lakin piyasa şartlarına bakılırsa acı ilacı içmezsek ne yazık ki hastalığın tedavisi mümkün olmaz ve krizden çıkış imkânsız olur.”
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
Geçtiğimiz ay güç maliyetlerindeki artış ve tüketici artırımları ile gündemden düşmeyen elektrik piyasasındaki problemler, kasım ayında da gündemdeki yerini koruyacak. Çünkü ayın birinci gününde açıklanan bilgilerle ve yapılan artırımlarla bir arada piyasadaki olumsuz gidişat hızlanırken yaşanan gelişmeler direkt ya da dolaylı olarak tüketicilere yansıyacak. Elektrik tedarikçileri karşılaştırma ve değiştirme sitesi encazip.com, piyasada yaşananları ve tüketicilere tesirini tahlil etti.
Özgür tüketici sayısı yüzde 33 düştü
Elektrik piyasasında tedarikçisini değiştirmiş hür tüketicilerin sayısı 2018 yılının Temmuz ayından beri birinci kez yüzde 33’lük bir düşüşle 900 binler düzeyine geriledi. Çoğunluğu gorece yüksek tüketime sahip bu tüketicilerin hür tüketicilikten çıkarak ulusal tarifeye dönüş yapması, nazaranvli elektrik tedarikçilerinin sırtındaki yükü artıracak. Fakat bu düşüşün tüketicilere tesiri de olacak zira elektrik piyasasındaki ulusal tarifeler, 21 bakılırsavli elektrik tedarik şirketinin net yüzde 2,38 kâr etmesi aslıyla belirleniyor. Özgür tüketiciler ise bu kapsam haricinde kalıyor. Özgür tüketici sayısındaki düşüş ile birlikte bu şirketlerin maliyetleri artacak ve ulusal tarifedeki artırım gereksinimi daha da yükselecek. Halihazırda yükselen maliyetlerle biriken artırım gereksinimi daha da artmış olacak ve bu kısa ya da orta vadede tüketicilere yansıtılacak.
2018 yılında ne olmuştu
Elektrik piyasasında yaşanan bu gelişmeler 2018 yılında elektrik piyasasındaki krize benzerliği ile dikkat çekiyor. 2018 yılının ortalarında günümüzdekine benzeri kur artışına paralel olarak elektrik piyasası tedarik maliyetlerinde yüzde 68’lik bir artış göstermiş, fakat bu artış tüketicilere yansıtılmamıştı. Bu birinci bakışta tüketici lehine bir gelişme olarak algılanarak olumlu karşılanmış fakat piyasa dinamikleri bozulmuş, hür tüketicilerin sayısı rekor düzeylerde düşmüştü. Yaşanan gelişmelerin akabinde yılın Ağustos ile Ekim ayları içinde tüketici elektrik meblağlarına yüzde 75’lik bir artırım yapılmıştı. Günümüzde yaşanan gelişmelerin o periyotla olan benzerliği ise kış aylarında yaşanacak fiyat artışları konusunda tasaların artmasına niye oldu.
Elektrik üretimi emelli doğal gaz fiyatı 10 ayda yüzde 183 zamlandı
Yaklaşık yüzde 70 oranında yabancı para cinsine dayalı olan Türkiye elektrik piyasası, kurdaki hareketliğe karşı çok hassasken global güç krizi ve kurak geçen dönem da elektrik maliyetlerinin rekor düzeyde artmasına niye oldu. Son olarak Kasım ayında elektrik üretim maksatlı doğal gaz fiyatlarına yapılan yüzde 46,8’lik rekor artırımla birlikte elektrik üretiminin üçte birini gerçekleştiren doğal gaz santrallerinin girdi maliyetleri yılbaşına nazaran yüzde 183 artmış oldu. Öbür taraftan ithal kömür kaynaklı elektrik üretimi yılın birinci 9 ayında yüzde 11, hidroelektrik kaynaklı üretim ise geçtiğimiz yıla nazaran yüzde 26,8 düşüş gösterdi. Tüm bu gelişmeler doğal gaz santrallerinde üretilecek elektriğe olan gereksinimi artırırken elektrik maliyetlerinin istikametinin üst gerçek olacağı beklentisini de güçlendiriyor.
Elektrik tedarik maliyetleri yüzde 90 arttı
2021 yılının Ocak ayında kilovatsaat başına elektrik maliyeti 0,49 TL’yken Kasım ayının birinci iki günü için bu maliyet yüzde 91’lik artışla 0,93 TL düzeylerine ulaştı. Öbür taraftan tüketicilere uygulanan vergi ve fonlar hariç elektrik meblağları meskenler için 0,47 TL, iş yerleri için ise 0,71 TL düzeyinde kaldı. Bu bilgiler elektrik fiyatlarının, konutlar için yüzde 95, iş yerleri için ise yüzde 32 oranında maliyetinin altında kaldığını gösteriyor. Geçtiğimiz günlerde alınan bir kararla aylık 300 bin TL üzerinde elektrik tüketen tüketicilerin tarife yapısı değiştirilmiş ve direkt olarak elektrik maliyetlerine endeksli yapıya geçilmişti. Bu kararla elektrik piyasasının rahatlatılması amaçlanmış olsa da kararında üreticilerin girdi maliyetleri artmış olacak fakat piyasadaki rahatlama pek sonlu kalacak.
“Evlerde en ucuz elektrik ve doğal gazı tüketmenin tüketiciye gerçek bir yararı yok”
Elektrik piyasasında yaşanan son gelişmeleri yorumlayan encazip.com’un kurucusu Çağada KIRIM, şunları söylemiş oldu:
“Serbest piyasa dinamiklerinin bozulması ile özgür tüketici sayısı düşüyor ve bu tüketicilerin yükü, tüm tüketicileri ilgilendiren ulusal tarife düzeneğine kayıyor, bu da tarifedeki artırım gereksiniminin daha da yükselmesine niye oluyor. Başka taraftan Avrupa’daki en ucuz mesken elektrik ve doğal gazını kullandığımıza dair açıklamalar hakikat olmakla bir arada, bu yaklaşım biroldukca sakınca barındırıyor. Zira aslına bakarsanız Avrupa’da meskenler yerine endüstricinin ve iş yerlerinin elektrik meblağlarının daha düşük düzeylerde olması stratejisi görülüyor. Avrupa Birliği ülkelerinde endüstriciler ve iş yerleri elektriği, meskenlere kıyasla yüzde 40 ile 50 oranında daha ucuz kullanıyor. bu biçimdece Avrupa ülkelerindeki üreticilerin girdi maliyetleri daha düşük olurken iğniçin ipliğe tüm tüketici mamüllerinin meblağlarında artış baskısı oluşmuyor. Bizde ise bunun tam aksisi uygulanıyor ve üreticinin güç fiyatları epey daha yüksek tutuluyor ve bir manada bunlar mesken güç meblağlarını fonluyor. Bunun kararınu da hem enflasyon datalarında tıpkı vakitte market alışverişlerimizde görüyoruz. Kuşkusuz elektriğe artırım yapılmasına kimse sevinmez lakin piyasa şartlarına bakılırsa acı ilacı içmezsek ne yazık ki hastalığın tedavisi mümkün olmaz ve krizden çıkış imkânsız olur.”
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı