Dünya ve Türkiye gündeminin birinci sıralarında yer alan güç dinamikleri ve iklim açısından büyük değer taşıyan elektrikli araçlar konusu, Sabancı Üniversitesi İstanbul Memleketler arası Güç ve İklim Merkezi (IICEC) tarafınca İstanbul’da düzenlenen “Dünyada ve Türkiye’de Elektrikli Araçlar Görünümü” başlıklı konferans ve panelde ele alındı. Elektrikli araçların, güç ve iklim geleceğindeki rolünün ve gelişim perspektiflerine ait öngörülerin paylaşıldığı konferansta, ayrıyeten IICEC tarafınca Türkiye’de bir birinci vakit içinderda gerçekleştirilen, “Türkiye Elektrikli Araçlar Görünümü” raporunun lansmanı da yapıldı.
Milletlerarası Güç Ajansı (IEA) Lideri Dr. Fatih Birol, “Dünyada elektrikli araçlar konusunda süratli bir gelişim görülüyor. 2018-2019 devrinde dünyada satılan her yüz otomobilin iki tanesi elektrikli otomobildi. Bugün bunun yüzde 2’den yüzde 10’lara yaklaştığını görüyoruz. Elektrikli araba üretimindeki en değerli kalemlerden biri de batarya. Mevcut kapasitede 2030 yılına kadar 10 katı kadar bir büyüme bekleniyor” dedi.
TOGG CEO’su Gürcan Karakaş da “Dünyada oyunun kuralları değişiyor. Bilhassa güç bölümü, araba dünyası ve teknoloji dünyası üçgeni içinde kurallar değişmekte. TOGG olarak, olaya bütünsel bakıyoruz. Zira arabadan çoksını yapmak üzere geldik. 2023’ün birinci çeyreğinde seri imalatımıza ve pazar lansmanımıza başlıyoruz” diye konuştu.
Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) Lideri Haydar Yenigün, “Yeşil Mutabakat bize net bir tanım yapıyor ve ülkeler de bunun altına imza atıyorlar. OSD üyelerinin birçoğu 2030 yılı geldiğinde araba üretimlerinin neredeyse tamamını elektriğe çevirmiş olacaktır. Zira Türkiye otomotiv sanayi, yüzde 85’in üzerinde Avrupa’ya ihracat yapıyor. Evvel arabalar, çabucak akabinde yavaşça ticari araçlar, çabucak akabinde da kamyonlar ve otobüsler gelecek” biçiminde konuştu.
IICEC Yöneticisi Bora Şekip Güray, Türkiye Elektrikli Araçlar Görünümü raporunda yer alan Yüksek Büyüme Senaryosuna bakılırsa; 2030 yılında elektrikli araçların yeni satışlarda üçte teğin üzerinde hisseye ve toplam elektrikli araç parkının 2 milyona ulaşması durumunda, Türkiye’nin petrol faturasında 2,5 milyar dolar tasarruf sağlanabilmesinin mümkün olabileceğini söylemiş oldu.
Elektrikli araçların, güç ve iklim geleceğindeki rolü ile gelişim perspektifleri, Sabancı Üniversitesi İstanbul Milletlerarası Güç ve İklim Merkezi (IICEC) tarafınca İstanbul’da düzenlenen “Dünyada ve Türkiye’de Elektrikli Araçlar Görünümü” başlıklı konferans ve panelde ele alındı. Memleketler arası Güç Ajansı (IEA) Lideri Dr. Fatih Birol, TOGG CEO’su Gürcan Karakaş ve Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) Lideri Haydar Yenigün’ün konuşmacı olarak yer aldığı konferansta, IICEC tarafınca Türkiye’de birinci vakit içinderda gerçekleştirilen “Türkiye Elektrikli Araçlar Görünümü” raporunun lansman sunumu da IICEC Yöneticisi Bora Şekip Güray tarafınca yapıldı.
“Elektrikli araçlarda süratli bir gelişim görülüyor”
Canlı yayınla online olarak gerçekleştirilen konferansın açılışında konuşan Memleketler arası Güç Ajansı (IEA) Lideri Dr. Fatih Birol, Sabancı Üniversitesi İstanbul Milletlerarası Güç ve İklim Merkezi’nin (IICEC) bir yıl kadar kısa mühlet içerisinde epey değerli bir çalışmaya imza attığına vurgu yaptı. Konuşmasında güç ve iklim, yeni güç teknolojileri ve elektrikli araçlarda dünyadaki durum ile dünya güç piyasaları hakkında ayrıntılı bir sunum yapan Fatih Birol, şunları kaydetti:
“İklim meselesini çözmenin ana yolu, güç bölümünü pak bir hale getirmek. Bu hususta kıymetli adımlar atılıyor. En kıymetli adım geçen ay Glasgow’da neticelendi. Tüm ülkeler önümüzdeki senelerda emisyonları sıfıra getirmek için taahhütte bulundular. Dünyada yeni bir güç sistemi ufukta görüldü. Yeni bir güç sistemi kuruluyor. Yenilenebilir güç hidrojen, elektrikli otomobiller, dijitalleşme, nükleer. Bunların hepsinde kıymetli adımlar atılıyor.
Dünyada elektrikli araçlar konusunda süratli bir gelişim görülüyor. 2018-2019 periyodunda, dünyada satılan her yüz aracın iki tanesi elektrikli otomobildi. Bugün bunun yüzde 2’den yüzde 10’lara yaklaştığını görüyoruz. Benim hem ABD Güç Bakanı hem Ulaştırma Bakanı tıpkı vakitte oradaki bütün büyük CEO’ları ile yaptığım konuşmalardan çıkarttığım sonuç; bunun dalga dalga geleceği tarafında. Birkaç hafta evvel dünyanın en büyük 20 otomobil üreticisinin CEO’larıyla yaptığım görüşmede 18’i, 2030 itibariyle elektrikli otomobillerin temel ana üretim alanı olacağını düşünüyorlar.
“En değerli husus batarya teknolojisi”
Elektrikli araba üretimindeki en değerli kalemlerden birini batarya oluşturuyor. Mevcut kapasitede 2030 yılına kadar 10 katı kadar bir büyüme bekleniyor. Bilhassa lityum iyon bataryalarda Avrupa’dan Asya’ya, Asya’dan Amerika’ya kadar önemli bir artış var. Kritik madenlere imalat sırasında gereksinim var. Bunlardan bir tanesi lityum, bir tanesi manganez, öbür bir tanesi ise kobalt. Bunların hepsi dünyanın biroldukca yerine dağılmış durumda. Ancak dörtte üçü yalnızca birkaç ülkede odaklanmış durumda. Bunu, güç arz güvenliğinden farklı tutmak mümkün değil. Kritik minerallere bağımlılık önemli bir sorun. Ayrıyeten yalnızca minerallerin nerede olduğu değil, nerede işlendiği de değerli. Şu anda rafine kapasitesinin yüzde 90’ı tek bir ülkede, yani Çin’de. Biroldukca ülke, Memleketler arası Güç Ajansı önderliğinde yeni bir kritik güç arz güvenliği sistemi kurmak için birbirleri ile müzakere ediyorlar.
Geçmişte gündeme gelen her yeni teknoloji de olduğu üzere, bugün de hükümetlerin dayanağı olmadan bu yeni teknolojilerin apansızın hayata geçmesi mümkün görünmüyor. Güç kesiminde, en azından bilhassa emekleme çağında bunlara gereksinim var. her insanın gıpta ile beğenerek, takip ettiği Tesla öyküsü, 2008-2009’daki finansal kriz daha sonrası toparlanma fonundan fazlaca büyük takviye alarak başladı. Yarım milyar dolar civarında bir dayanak aldı. Bu birinci takviye, bugünkü Tesla muvaffakiyetinde fazlaca büyük rol oynadı.
Şayet ülkeler iklim değişikliği taahhütlerini yerine getirirse lityum talebi 10 yıl içince 7 misli artacak. Bu muazzam bir artış ve fiyatlar da üste hakikat gidecek. Biroldukca ülkenin kritik mineraller rezervleri var lakin şimdiye kadar hiç üzerinde çalışmamışlar. Kanada, ABD, Avrupa, Avustralya üzere ülkeler yeni kanunlar çıkartıp, bu lityum madenlerini ya da nikel madenlerinin hepsini çıkartmaya çalışıyorlar. ABD’de çıkmak üzere olan lakin hala çıkmayan ikinci ekonomik toparlanma yasası çıkarsa, elektrikli otomobil talebinde de fazlaca süratli bir artış olacak. Bu da lityum ve başka kritik mineraller konusunda üst hakikat baskı yaratabilir. Yeni arz siyasetleri üretim siyasetleri ile talep içinde vakit içindema sorunu olabilir. Talep biraz daha yüksek olup meblağları üst çıkartabilir. bu biçimde bir riski şu anda ön görmek mümkün.”
“Dünyada oyunun kuralları değişiyor”
TOGG CEO’su Gürcan Karakaş da elektrikli araçlara dünyanın bakışını ve TOGG’da yaptıkları çalışmalar konusunda şunları söylemiş oldu:
“Dünyada oyunun kuralları değişiyor. Bilhassa güç kesimi, araba dünyası ve teknoloji dünyası üçgeni içinde kurallar değişmekte. Teknoloji olarak, elektrikli araçları ilgilendiren kısmında kimi telaş ve meseleler çözülmüş durumda. Maliyetler süratle düşüyor, menzil tasası çözülmüş durumda. Ayrıyeten süratli şarjla artık, yarım saatin altında bataryanın yüzde 80’nini rahatlıkla şarj edebiliyoruz. tıpkı vakitte dalın cirosu da karlılığı da büyümeye devam ediyor. 2035’e baktığımızda, yeni kuşak araçlarla ortaya çıkan data bazlı iş modelleri ile büyüyen bir karlılık alanı var. Bugünden yüzde 40’lık alan için eser geliştirmeye başlamazsak, oradaki yerimizi almaya hazırlanmazsak, karlılığımız açısından külfete gireceğiz demektir. Burada devletlerin rolü büyük kıymet taşıyor. Tüm dünyada baktığımızda bunu en erken gorenler, Çinliler oldu. Lakin ülkemizde de devletimizin dayanağıyla ve elektrifikasyona geçiş vizyonu ile süratli bir biçimde biz de ilerliyoruz.
TOGG’a gelirsek; biz, olaya bütünsel bir gözle bakıyoruz. Arabadan çoksını yapmak üzere geldik. Bunun ortasında başından itibaren tasarladığımız aracı hem bataryanın etrafından hem akıllı bir aygıt olarak tasarlamamız gerekiyor. Bunu, yeni jenerasyon elektrik elektronik mimarisi çerçevesinde yapıyoruz. Yarından daha sonra beygir gücü değil, yazılım gücü fark yaratacaktır. Geleceğin dünyası artık merkezi bilgisayarın olduğu bir dünya. Gelecek buna yanlışsız gidiyor. Merkezi bilgisayarı dörde böldük. Zira, şu an vakte karşı yarışıyoruz. 2023’ün birinci çeyreğinde seri imalatımıza ve pazar lansmanımıza başlıyoruz. 2026-2027 senelerında kendi merkezi bilgisayarımızı büsbütün tasarlamış ve sanayileştirmiş olacağız. Burada bununla birlikte etrafa hassaslık da büyük ehemmiyet taşıyor. Biz de hem buraya ahenk sağlamak için hem etraf duyarlılığımızı da ön planda tutmak için ülkemizin hatta Avrupa’nın, Çin’i tam bilmemekle bir arada kuvvetle beklenen dünyanın en pak tesisini şu an Gemlik’te kuruyoruz. Çalışmalarımıza devam ediyoruz. Ocak ayında ise, Las Vegas’ta dünya lansmanımızı yapacağız.”
“Yeşil mutabakatla bir arada net bir tanım yapıldı”
Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) Lideri Haydar Yenigün ise, Pandemi şartları niçiniyle problemli bir müddetçten geçen otomotiv bölümüne Yeşil Mutabakatla birlikte net bir tanım yapıldığını ve kesimde enteresan gelişmelerin görüleceği bir surece girildiğini kaydetti. Otomotiv kesiminin Türkiye’de ulusal gelirin yüzde 5’inden çoksını ürettiğini belirten Haydar Yenigün, şu biçimde konuştu:
“2 milyon civarında kapasite var ki, önümüzdeki 1-2 yıl ortasında bunun 2,5 milyona çıkacağını öngörüyoruz. Bizim, bu konseyi olan 2 milyon kapasitemizin yüzde 85’i ihraç ediliyor. 6,8 milyar dolarlık bir dış ticaret fazlası veriyoruz. Bunu sürdürebilmek için de AR-GE yatırımların şayet olmazsa olmaz olduğunu söylemem gerekiyor. Devletin son 10 yıldır bilhassa teşvik ettiği bu AR-GE yatırımları, kesimden hayli net biçimde yanıt buldu. 157 AR-GE merkezimizde 4 binin üzerinde çalışan var. Pekala bu sayılar çok emek Türkiye’yi nereye getiriyor? Avrupa’da arabada üretim açısından 6’ncı, ticari vasıtaya baktığımızda 2’inci, toplamda ise Avrupa ortasında 4’üncü sıradayız.
Elektrikli araçlara geldiğimizde ise, ortaya iki fotoğraf çıkıyor. Artık müşteriler, dünyamızı muhafazayı öncelikli bir unsur olarak, biz üreticilerin önüne koyuyor. Ayrıyeten irtibatlı araçlar, otonom araçlar ve bununla birlikte paylaşıma uygun araçlar, ötürüsıyla elektrikli araçlar istiyorlar.
2030 yılına geldiğimizde bunların tamamı hayata geçmiş olmak zorunda. Zira Yeşil Mutabakat bize net bir tanım yapıyor ve ülkeler de bunun altına imza atıyorlar. Aslında OSD üyelerinin birçoğu 2030 yılı geldiğinde araba üretimlerinin neredeyse tamamını elektriğe çevirmiş olacaktır. Zira Türkiye otomotiv sanayi, yüzde 85’in üzerinde Avrupa’ya ihracat yapıyor. Bu, bizim için şayet olmazsa olmaz. Evvel arabalar, çabucak akabinde yavaşça ticari araçlar, çabucak akabinde da kamyonlar ve otobüsler gelecek. Onların işleri ise, biraz daha düşünceli. Çünkü, hidrojenin sisteme girmesini beklemek durumundalar. Sonuçta nötr olma gayeleri, üç aşağı beş üst 2040 yılında bitecek.
Türkiye’nin hedeflediği tarihin fazlaca öncesinde otomotiv bölümü olarak, bunu gerçekleştirmiş olacağız. Bizimle direkt ilgili olan bir bahis da şarj istasyonları. Neredeyse otomotiv sanayisinin teknolojisi kadar enteresan bir teknolojik gelişim var. Burada dijital teknolojilere muhtaçlığımız var. Ayrıyeten, blockchain olamadan bu döngüsel ekonomiyi denetim etmeniz mümkün değil. Yani bir pili, bataryayı ürettiğiniz vakit onu takip etmeyi sağlarsanız, döngüsel iktisadın yanlışsız çalışmasını sağlayabilirsiniz.
Tüm bunlar için mevzuatın değişmesi, geçiş planımızın olması, teşvik düzenekleri ve Türkiye’ye has olarak, söyleyeceğim vergi siyasetinin önemli biçimde bir daha yapılandırılmasından bahsediyorum. Bunların hepsi önemli biçimde kanun koyucular tarafınca yönlendirilmesi gereken hususlardır.”
“2030’a kadar petrol faturasında 2,5 milyar dolar tasarruf mümkün”
Konferansta IICEC tarafınca uzun araştırmalar kararı hazırlanan “Türkiye Elektrikli Araçlar Görünümü” raporunun sunumunu yapan IICEC Yöneticisi Bora Şekip Güray, elektrikli araçların bugünü ve geleceği için analitik bir bakış içeren raporun Türkiye’de bir birinci olduğunun altını çizerek, şunları söylemiş oldu:
“Elektrikli araçlarda büyümenin Türkiye’nin güç istikrarlarına ve çevresel performansa kıymetli katkılarını sayısal olarak gösterdiğimiz bu çalışmada IICEC olarak, geliştirdiğimiz modelleme altyapısı ve senaryo bazlı tahlilleri temel aldık. Buna nazaran; 2030 yılında elektrikli araçların yeni satışlarda üçte teğin üzerinde hisseye ve toplam elektrikli araç parkının 2 milyona ulaştığı Yüksek Büyüme Senaryosunda; elektriğin petrolü ikamesiyle petrol faturasında 2021 fiyatlarıyla 2,5 milyar dolar tasarruf sağlanabiliyor. Petrol tüketiminde pak elektrik ile sağlanan bu tasarruf, Türkiye’nin büyük oranda ithalatçı olduğu petrol arzında, fiyat dalgalanmalarından kaynaklı riskleri azalttığı üzere güç güvenliğini güçlendirme amaçlarını de destekliyor. Bu senaryoda, hem de Türkiye emisyon envanterinde ikinci sırada bulunan karayolu ulaşımı emisyonları da 2030 yılından evvel düşmeye başlayarak, net-sıfır emisyona sahip bir güç geleceği vizyonunu ve pak güç dönüşümü perspektifini takviyeler hale geliyor.
Dünyadaki âlâ uygulama örneklerini, global ve bölgesel trendleri, Türkiye’nin bu alandaki yüksek gelişim potansiyelini ve fırsatlarını analitik bir yaklaşımla inceleyen bu çalışmada, E-mobilite ekosisteminin paydaşları için 5 somut teklif sunuyoruz.”
5 somut teklif
Bölümün önde gelen isimleri panelde konuştu
Konferansın arkasında da Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) Güç Kesimi Ülke Kısım Müdürü Mehmet Fazilet Yaşar’ın moderatörlüğünde Kuvvetli Güç CEO’su Sinan Ak, Shell Ülke Lideri Ahmet Fazilet, Elektrik Dağıtım Hizmetleri Derneği (ELDER) Genel Sekreteri Özge Özden, SiRo Genel Müdürü Özgür Özel ile EUROGIA ve Eşarj’da İdare Heyeti Başkanlığı vazifelerini yürüten Murat Pınar’ın konuşmacı olarak yer aldığı panele geçildi. Panelde, elektrikli araçların güç dinamikleri ve iklim açısından ehemmiyetine vurgu yapan iştirakçiler, şunlardı söylemiş olduler;
“Shell olarak, 2025’e kadar 250 bin, 2050’de de 5 milyon şarj noktası kurma gayemiz var”
Shell Türkiye Ülke Lideri Ahmet Fazilet:
“2021’in en değerli olaylarından bir tanesi hiç elbet Paris Antlaşması’nın TBMM’de kabul görmesi ve Yeşil Mutabakat metninin yol haritasının Meclis’te çizilmesi oldu. Önümüzdeki yıl için de beklenti, 2053 net karbon sıfır seyahatinin yol haritasını belirleyecek, adımların atılması olacaktır. 1990’lı yılların ortasından bu yana bu hususta çalışmalar yürüten bir şirket olarak, fazlaca net biçimde Paris Antlaşması çerçevesinde 2050 yılında net karbon sıfır gerekliliğini destekliyoruz. Bunu yaparken de evvela 2030’a kadar kendi operasyonlarımız, dışardan aldığımız güç kaynaklarımız ve tabi ki tüketicilere sunduğumuz gücün kullanmasından kaynaklı karbon salımının hepsini yarıya ve 2050’de de sıfıra indirecek biçimde planımız var. Yeni eserler noktasında da hidrojen, biyo yakıtlar üzere alanlarda çalışmalarımıza başladık. Shell’in, 15 büyük rafinerisinin 6 adedini güç parkına çevrime planı var. Bu çerçevede 2025’e kadar rafine edilmiş eser üretimimizi yüzde 55 kadar azaltacağız. Shell’in büyük yatırımlarından bir tanesi de yenilenebilir güç kaynakları üzerinedir. Bilhassa araç şarjı konusunda kendi istasyonlarımıza kurduğumuz tesisler var. Shell olarak, epey sayıda paydaşlık ve satın alma operasyonları da yürütüyoruz. 2025’e kadar 250 bin şarj noktası, 2050 yılına kadar da 5 milyon şarj noktası kurma maksadımız var.”
“Regülasyon adımlarının tamamlanması durumunda yatırımların hızlanacağını düşünüyorum”
Güçlü Enerji CEO’su Sinan Ak:
“Bugünkü kurallarda akaryakıtlı araçlarla seyahat etmek için akaryakıt istasyonlarına gidip, 5-10 dakikada benzininizi alıyorsunuz ve yolunuza devam ediyorsunuz. Lakin elektrikli araçlara geçtiğiniz vakit bu işi konutlarda, işyerlerinde ve alışveriş merkezlerinde yapıyor olacağız. Bu işi daha da yaygınlaştırmak ve halka yaymak istediğiniz vakit ise, bilhassa belediyelere ilişkin yerlerde önemli manada yatırım yapılması gerekiyor. Asıl sıkıntı olan kısım, bu üzere gözüküyor. Gördüğümüz kadarıyla belediyeler birtakım atılımlar yapmaya çalışsalar da bu işin şu an için fazlaca gerisindeler. Düşünme mantalitelerinin değişmesi gerekiyor. Burada değerli olan regülasyonun hala tamamlanmamış olmasıdır. Bu sürece tüm paydaşların da iştirakinde yarar var. Regülasyon adımlarının atılması durumunda yatırımların hızlanacağını düşünüyorum. Elektrikli araçlarda menzil 500 kilometre lakin yollarda sürat da hesaba katıldığında bu şarj yerleri ile ilgili altyapının hızlandırılması lazım. Devletin birtakım teşvik sistemlerinin da olması gerektiğini düşünüyoruz. En kıymetli bahis ise, şehirlerarası yollarda bilhassa sirkülasyonun ağır olduğu devirlerde altyapının teşvik edilmesi gerekiyor.”
“Dağıtım şirketleri değerli rol oynayacak”
Elektrik Dağıtım Hizmetleri Derneği (ELDER) Genel Sekreteri Özge Özden:
“Yerli trendlere baktığımızda TOGG’un yatırımları var, Şiddetli Kümesi üzere şirketlerimiz de şarj ünitelerini halihazırda üretiyorlar. ötürüsıyla ulusal boyutta sanayi, teknoloji, istihdam ve büyüme üzere hayli boyutlu bir tesir alanında kelam etmemiz gerekiyor. 12 Mart 2021 tarihindeki İktisat Islahatları Aksiyon Planı’nda bu yıl sonuna kadar elektrikli araç şarj altyapısının hayata geçirilmesi ile ilgili bir gaye hükümetçe belirlendi. Tüm trendleri topladığımız bir ana amaç var; o da Türkiye’nin her bir noktasını ayırmadan en kısa bir elektrikli araç şarj altyapısını hayata geçirmek. Bu noktada gerek teknolojik maliyetler gerekse de ülkemize has şartlar niçiniyle de bunun yalnızca piyasa dinamikleri ile gerçekleştirilmesi önünde birtakım zorluklar var. Halihazırda üretim maliyetleri niçiniyle yatırımların geri dönüşü uzun görünüyor. Bunun yanında yayılım noktasında kasvetler var. Bunların aşılmasında elektrik dağıtım şirketlerinin rol alabileceğini düşünüyorum.”
“2026’ya kadar Türkiye’de geliştirilmiş batarya hücresinin yerli üretimine girmeyi hedefliyoruz”
SiRo Genel Müdürü Özgür Özel:
“TOGG olarak, dünyanın önde gelen batarya üreticileri ile görüşüyoruz. Bu mevzuda ayrıntılı kriter setimiz vardı. Bunlardan bir tanesi güç yoğunluğudur, bir başkası de maliyet ve lojistiktir. Türkiye’de üretim yapma garanti şartları, sağlamlık ve güvenlik üzere kriterler içinde bize en uygun olan Farasis’i seçtik. Farasis, rakiplerine bakılırsa, yüzde 15-25 içinde güç yoğunluğu konusunda avantaj sağlayan teknolojiye sahip. Stratejik iştirak görüşmelerine de başladık. Bunu yaparken de gayemiz bir yandan Türkiye’de üretim yapmak, öbür yandan da işin ana teknolojisine kadar girmek. Öncelikle üretim tesisimizi önümüzdeki sene hazır etmeyi planlıyoruz. TOGG’un üretim planını destekleyecek biçimde üretimimizi organize etmek istiyoruz. AR-GE’mizi geliştirmek, grubumuzu süratli biçimde büyütmek ve 2026 yılında da Türkiye’de geliştirilmiş hücrenin yerli üretimine girmeyi hedefliyoruz. Bu yalnızca TOGG’dan da ibaret de değil. Nasıl ki, elektrikli araçlarda fırsat penceresi var, tıpkı fırsat penceresi batarya konusunda da var. Özetle; gerçek vakitte hakikat işi yaptığımızı düşünüyoruz. Tüm bunu yaparken de 30 milyar TL’lik yatırım planımız var. Bunun da ülkemize, yurt içi GSMH’ya katkısı, hesaplarımıza nazaran; 2032 yılına kadar 30 miyar Euro, cari açığı azaltma açısında da bir daha 10 milyar Euro’luk bir tesiri olacağını öngörüyoruz.”
“Esasında hepimiz yeni bir hayat biçimi üzerinde çalışıyoruz”
EUROGIA ve Eşarj’da İdare Şurası Başkanlığı bakılırsavlerini yürüten Murat Pınar:
“Elektrikli araçlardan konuşurken, teknolojisini batarya etrafında lakin genel olarak da insanın etrafında tasarlamamız lazım. Bugün hala Amerikan öyküsündeki 4 kişilik otomobillerden bahsediyoruz. Gelişime bakarken, aslında bununla bakmamız lazım. Sahiden herkes 4 kişilik otomobil istiyor mu, yoksa mikro mobilite daha mı öne çıkacak? Baktığınızda araç üretiyorsunuz. İnsan etrafında odakladınız. Zira ortasında hayatını geçirecek olan insandır. Lakin orada beşere odaklılık ne olacak? Artık ‘a’ noktasından, ‘b’ noktasına gitmiyoruz. Üzerinde bilgisayar var, internete bağlanıyorsunuz. Bununla da hayata bağlı kalıyorsunuz. Bunun yanında etkin bir şebeke ile bağlı artık. Yani yürüyen bir jeneratör ve elektrik kesildiğinde bile bunu rahatlıkla kullanabileceksiniz. Artık o tariflerin içerisinden yeni istekler de geliyor. Eninde sonunda hepsini birleştiriyorum. Temelinde hepimiz yeni bir hayat üslubu üzerinde çalışıyoruz. Tabi, evvel geleceğin hayat tarzını değiştireceksek, gelecek jenerasyonlara onlara sormamız da değer taşıyor. ötürüsıyla onlara sorup ve gelecekte ne olacağının karşılıklarını da alıp ona bakılırsa, hazırlanmakta yarar var diye düşünüyorum.”
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
Milletlerarası Güç Ajansı (IEA) Lideri Dr. Fatih Birol, “Dünyada elektrikli araçlar konusunda süratli bir gelişim görülüyor. 2018-2019 devrinde dünyada satılan her yüz otomobilin iki tanesi elektrikli otomobildi. Bugün bunun yüzde 2’den yüzde 10’lara yaklaştığını görüyoruz. Elektrikli araba üretimindeki en değerli kalemlerden biri de batarya. Mevcut kapasitede 2030 yılına kadar 10 katı kadar bir büyüme bekleniyor” dedi.
TOGG CEO’su Gürcan Karakaş da “Dünyada oyunun kuralları değişiyor. Bilhassa güç bölümü, araba dünyası ve teknoloji dünyası üçgeni içinde kurallar değişmekte. TOGG olarak, olaya bütünsel bakıyoruz. Zira arabadan çoksını yapmak üzere geldik. 2023’ün birinci çeyreğinde seri imalatımıza ve pazar lansmanımıza başlıyoruz” diye konuştu.
Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) Lideri Haydar Yenigün, “Yeşil Mutabakat bize net bir tanım yapıyor ve ülkeler de bunun altına imza atıyorlar. OSD üyelerinin birçoğu 2030 yılı geldiğinde araba üretimlerinin neredeyse tamamını elektriğe çevirmiş olacaktır. Zira Türkiye otomotiv sanayi, yüzde 85’in üzerinde Avrupa’ya ihracat yapıyor. Evvel arabalar, çabucak akabinde yavaşça ticari araçlar, çabucak akabinde da kamyonlar ve otobüsler gelecek” biçiminde konuştu.
IICEC Yöneticisi Bora Şekip Güray, Türkiye Elektrikli Araçlar Görünümü raporunda yer alan Yüksek Büyüme Senaryosuna bakılırsa; 2030 yılında elektrikli araçların yeni satışlarda üçte teğin üzerinde hisseye ve toplam elektrikli araç parkının 2 milyona ulaşması durumunda, Türkiye’nin petrol faturasında 2,5 milyar dolar tasarruf sağlanabilmesinin mümkün olabileceğini söylemiş oldu.
Elektrikli araçların, güç ve iklim geleceğindeki rolü ile gelişim perspektifleri, Sabancı Üniversitesi İstanbul Milletlerarası Güç ve İklim Merkezi (IICEC) tarafınca İstanbul’da düzenlenen “Dünyada ve Türkiye’de Elektrikli Araçlar Görünümü” başlıklı konferans ve panelde ele alındı. Memleketler arası Güç Ajansı (IEA) Lideri Dr. Fatih Birol, TOGG CEO’su Gürcan Karakaş ve Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) Lideri Haydar Yenigün’ün konuşmacı olarak yer aldığı konferansta, IICEC tarafınca Türkiye’de birinci vakit içinderda gerçekleştirilen “Türkiye Elektrikli Araçlar Görünümü” raporunun lansman sunumu da IICEC Yöneticisi Bora Şekip Güray tarafınca yapıldı.
“Elektrikli araçlarda süratli bir gelişim görülüyor”
Canlı yayınla online olarak gerçekleştirilen konferansın açılışında konuşan Memleketler arası Güç Ajansı (IEA) Lideri Dr. Fatih Birol, Sabancı Üniversitesi İstanbul Milletlerarası Güç ve İklim Merkezi’nin (IICEC) bir yıl kadar kısa mühlet içerisinde epey değerli bir çalışmaya imza attığına vurgu yaptı. Konuşmasında güç ve iklim, yeni güç teknolojileri ve elektrikli araçlarda dünyadaki durum ile dünya güç piyasaları hakkında ayrıntılı bir sunum yapan Fatih Birol, şunları kaydetti:
“İklim meselesini çözmenin ana yolu, güç bölümünü pak bir hale getirmek. Bu hususta kıymetli adımlar atılıyor. En kıymetli adım geçen ay Glasgow’da neticelendi. Tüm ülkeler önümüzdeki senelerda emisyonları sıfıra getirmek için taahhütte bulundular. Dünyada yeni bir güç sistemi ufukta görüldü. Yeni bir güç sistemi kuruluyor. Yenilenebilir güç hidrojen, elektrikli otomobiller, dijitalleşme, nükleer. Bunların hepsinde kıymetli adımlar atılıyor.
Dünyada elektrikli araçlar konusunda süratli bir gelişim görülüyor. 2018-2019 periyodunda, dünyada satılan her yüz aracın iki tanesi elektrikli otomobildi. Bugün bunun yüzde 2’den yüzde 10’lara yaklaştığını görüyoruz. Benim hem ABD Güç Bakanı hem Ulaştırma Bakanı tıpkı vakitte oradaki bütün büyük CEO’ları ile yaptığım konuşmalardan çıkarttığım sonuç; bunun dalga dalga geleceği tarafında. Birkaç hafta evvel dünyanın en büyük 20 otomobil üreticisinin CEO’larıyla yaptığım görüşmede 18’i, 2030 itibariyle elektrikli otomobillerin temel ana üretim alanı olacağını düşünüyorlar.
“En değerli husus batarya teknolojisi”
Elektrikli araba üretimindeki en değerli kalemlerden birini batarya oluşturuyor. Mevcut kapasitede 2030 yılına kadar 10 katı kadar bir büyüme bekleniyor. Bilhassa lityum iyon bataryalarda Avrupa’dan Asya’ya, Asya’dan Amerika’ya kadar önemli bir artış var. Kritik madenlere imalat sırasında gereksinim var. Bunlardan bir tanesi lityum, bir tanesi manganez, öbür bir tanesi ise kobalt. Bunların hepsi dünyanın biroldukca yerine dağılmış durumda. Ancak dörtte üçü yalnızca birkaç ülkede odaklanmış durumda. Bunu, güç arz güvenliğinden farklı tutmak mümkün değil. Kritik minerallere bağımlılık önemli bir sorun. Ayrıyeten yalnızca minerallerin nerede olduğu değil, nerede işlendiği de değerli. Şu anda rafine kapasitesinin yüzde 90’ı tek bir ülkede, yani Çin’de. Biroldukca ülke, Memleketler arası Güç Ajansı önderliğinde yeni bir kritik güç arz güvenliği sistemi kurmak için birbirleri ile müzakere ediyorlar.
Geçmişte gündeme gelen her yeni teknoloji de olduğu üzere, bugün de hükümetlerin dayanağı olmadan bu yeni teknolojilerin apansızın hayata geçmesi mümkün görünmüyor. Güç kesiminde, en azından bilhassa emekleme çağında bunlara gereksinim var. her insanın gıpta ile beğenerek, takip ettiği Tesla öyküsü, 2008-2009’daki finansal kriz daha sonrası toparlanma fonundan fazlaca büyük takviye alarak başladı. Yarım milyar dolar civarında bir dayanak aldı. Bu birinci takviye, bugünkü Tesla muvaffakiyetinde fazlaca büyük rol oynadı.
Şayet ülkeler iklim değişikliği taahhütlerini yerine getirirse lityum talebi 10 yıl içince 7 misli artacak. Bu muazzam bir artış ve fiyatlar da üste hakikat gidecek. Biroldukca ülkenin kritik mineraller rezervleri var lakin şimdiye kadar hiç üzerinde çalışmamışlar. Kanada, ABD, Avrupa, Avustralya üzere ülkeler yeni kanunlar çıkartıp, bu lityum madenlerini ya da nikel madenlerinin hepsini çıkartmaya çalışıyorlar. ABD’de çıkmak üzere olan lakin hala çıkmayan ikinci ekonomik toparlanma yasası çıkarsa, elektrikli otomobil talebinde de fazlaca süratli bir artış olacak. Bu da lityum ve başka kritik mineraller konusunda üst hakikat baskı yaratabilir. Yeni arz siyasetleri üretim siyasetleri ile talep içinde vakit içindema sorunu olabilir. Talep biraz daha yüksek olup meblağları üst çıkartabilir. bu biçimde bir riski şu anda ön görmek mümkün.”
“Dünyada oyunun kuralları değişiyor”
TOGG CEO’su Gürcan Karakaş da elektrikli araçlara dünyanın bakışını ve TOGG’da yaptıkları çalışmalar konusunda şunları söylemiş oldu:
“Dünyada oyunun kuralları değişiyor. Bilhassa güç kesimi, araba dünyası ve teknoloji dünyası üçgeni içinde kurallar değişmekte. Teknoloji olarak, elektrikli araçları ilgilendiren kısmında kimi telaş ve meseleler çözülmüş durumda. Maliyetler süratle düşüyor, menzil tasası çözülmüş durumda. Ayrıyeten süratli şarjla artık, yarım saatin altında bataryanın yüzde 80’nini rahatlıkla şarj edebiliyoruz. tıpkı vakitte dalın cirosu da karlılığı da büyümeye devam ediyor. 2035’e baktığımızda, yeni kuşak araçlarla ortaya çıkan data bazlı iş modelleri ile büyüyen bir karlılık alanı var. Bugünden yüzde 40’lık alan için eser geliştirmeye başlamazsak, oradaki yerimizi almaya hazırlanmazsak, karlılığımız açısından külfete gireceğiz demektir. Burada devletlerin rolü büyük kıymet taşıyor. Tüm dünyada baktığımızda bunu en erken gorenler, Çinliler oldu. Lakin ülkemizde de devletimizin dayanağıyla ve elektrifikasyona geçiş vizyonu ile süratli bir biçimde biz de ilerliyoruz.
TOGG’a gelirsek; biz, olaya bütünsel bir gözle bakıyoruz. Arabadan çoksını yapmak üzere geldik. Bunun ortasında başından itibaren tasarladığımız aracı hem bataryanın etrafından hem akıllı bir aygıt olarak tasarlamamız gerekiyor. Bunu, yeni jenerasyon elektrik elektronik mimarisi çerçevesinde yapıyoruz. Yarından daha sonra beygir gücü değil, yazılım gücü fark yaratacaktır. Geleceğin dünyası artık merkezi bilgisayarın olduğu bir dünya. Gelecek buna yanlışsız gidiyor. Merkezi bilgisayarı dörde böldük. Zira, şu an vakte karşı yarışıyoruz. 2023’ün birinci çeyreğinde seri imalatımıza ve pazar lansmanımıza başlıyoruz. 2026-2027 senelerında kendi merkezi bilgisayarımızı büsbütün tasarlamış ve sanayileştirmiş olacağız. Burada bununla birlikte etrafa hassaslık da büyük ehemmiyet taşıyor. Biz de hem buraya ahenk sağlamak için hem etraf duyarlılığımızı da ön planda tutmak için ülkemizin hatta Avrupa’nın, Çin’i tam bilmemekle bir arada kuvvetle beklenen dünyanın en pak tesisini şu an Gemlik’te kuruyoruz. Çalışmalarımıza devam ediyoruz. Ocak ayında ise, Las Vegas’ta dünya lansmanımızı yapacağız.”
“Yeşil mutabakatla bir arada net bir tanım yapıldı”
Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) Lideri Haydar Yenigün ise, Pandemi şartları niçiniyle problemli bir müddetçten geçen otomotiv bölümüne Yeşil Mutabakatla birlikte net bir tanım yapıldığını ve kesimde enteresan gelişmelerin görüleceği bir surece girildiğini kaydetti. Otomotiv kesiminin Türkiye’de ulusal gelirin yüzde 5’inden çoksını ürettiğini belirten Haydar Yenigün, şu biçimde konuştu:
“2 milyon civarında kapasite var ki, önümüzdeki 1-2 yıl ortasında bunun 2,5 milyona çıkacağını öngörüyoruz. Bizim, bu konseyi olan 2 milyon kapasitemizin yüzde 85’i ihraç ediliyor. 6,8 milyar dolarlık bir dış ticaret fazlası veriyoruz. Bunu sürdürebilmek için de AR-GE yatırımların şayet olmazsa olmaz olduğunu söylemem gerekiyor. Devletin son 10 yıldır bilhassa teşvik ettiği bu AR-GE yatırımları, kesimden hayli net biçimde yanıt buldu. 157 AR-GE merkezimizde 4 binin üzerinde çalışan var. Pekala bu sayılar çok emek Türkiye’yi nereye getiriyor? Avrupa’da arabada üretim açısından 6’ncı, ticari vasıtaya baktığımızda 2’inci, toplamda ise Avrupa ortasında 4’üncü sıradayız.
Elektrikli araçlara geldiğimizde ise, ortaya iki fotoğraf çıkıyor. Artık müşteriler, dünyamızı muhafazayı öncelikli bir unsur olarak, biz üreticilerin önüne koyuyor. Ayrıyeten irtibatlı araçlar, otonom araçlar ve bununla birlikte paylaşıma uygun araçlar, ötürüsıyla elektrikli araçlar istiyorlar.
2030 yılına geldiğimizde bunların tamamı hayata geçmiş olmak zorunda. Zira Yeşil Mutabakat bize net bir tanım yapıyor ve ülkeler de bunun altına imza atıyorlar. Aslında OSD üyelerinin birçoğu 2030 yılı geldiğinde araba üretimlerinin neredeyse tamamını elektriğe çevirmiş olacaktır. Zira Türkiye otomotiv sanayi, yüzde 85’in üzerinde Avrupa’ya ihracat yapıyor. Bu, bizim için şayet olmazsa olmaz. Evvel arabalar, çabucak akabinde yavaşça ticari araçlar, çabucak akabinde da kamyonlar ve otobüsler gelecek. Onların işleri ise, biraz daha düşünceli. Çünkü, hidrojenin sisteme girmesini beklemek durumundalar. Sonuçta nötr olma gayeleri, üç aşağı beş üst 2040 yılında bitecek.
Türkiye’nin hedeflediği tarihin fazlaca öncesinde otomotiv bölümü olarak, bunu gerçekleştirmiş olacağız. Bizimle direkt ilgili olan bir bahis da şarj istasyonları. Neredeyse otomotiv sanayisinin teknolojisi kadar enteresan bir teknolojik gelişim var. Burada dijital teknolojilere muhtaçlığımız var. Ayrıyeten, blockchain olamadan bu döngüsel ekonomiyi denetim etmeniz mümkün değil. Yani bir pili, bataryayı ürettiğiniz vakit onu takip etmeyi sağlarsanız, döngüsel iktisadın yanlışsız çalışmasını sağlayabilirsiniz.
Tüm bunlar için mevzuatın değişmesi, geçiş planımızın olması, teşvik düzenekleri ve Türkiye’ye has olarak, söyleyeceğim vergi siyasetinin önemli biçimde bir daha yapılandırılmasından bahsediyorum. Bunların hepsi önemli biçimde kanun koyucular tarafınca yönlendirilmesi gereken hususlardır.”
“2030’a kadar petrol faturasında 2,5 milyar dolar tasarruf mümkün”
Konferansta IICEC tarafınca uzun araştırmalar kararı hazırlanan “Türkiye Elektrikli Araçlar Görünümü” raporunun sunumunu yapan IICEC Yöneticisi Bora Şekip Güray, elektrikli araçların bugünü ve geleceği için analitik bir bakış içeren raporun Türkiye’de bir birinci olduğunun altını çizerek, şunları söylemiş oldu:
“Elektrikli araçlarda büyümenin Türkiye’nin güç istikrarlarına ve çevresel performansa kıymetli katkılarını sayısal olarak gösterdiğimiz bu çalışmada IICEC olarak, geliştirdiğimiz modelleme altyapısı ve senaryo bazlı tahlilleri temel aldık. Buna nazaran; 2030 yılında elektrikli araçların yeni satışlarda üçte teğin üzerinde hisseye ve toplam elektrikli araç parkının 2 milyona ulaştığı Yüksek Büyüme Senaryosunda; elektriğin petrolü ikamesiyle petrol faturasında 2021 fiyatlarıyla 2,5 milyar dolar tasarruf sağlanabiliyor. Petrol tüketiminde pak elektrik ile sağlanan bu tasarruf, Türkiye’nin büyük oranda ithalatçı olduğu petrol arzında, fiyat dalgalanmalarından kaynaklı riskleri azalttığı üzere güç güvenliğini güçlendirme amaçlarını de destekliyor. Bu senaryoda, hem de Türkiye emisyon envanterinde ikinci sırada bulunan karayolu ulaşımı emisyonları da 2030 yılından evvel düşmeye başlayarak, net-sıfır emisyona sahip bir güç geleceği vizyonunu ve pak güç dönüşümü perspektifini takviyeler hale geliyor.
Dünyadaki âlâ uygulama örneklerini, global ve bölgesel trendleri, Türkiye’nin bu alandaki yüksek gelişim potansiyelini ve fırsatlarını analitik bir yaklaşımla inceleyen bu çalışmada, E-mobilite ekosisteminin paydaşları için 5 somut teklif sunuyoruz.”
5 somut teklif
- 2053 net-sıfır gayesi ve pak güç dönüşümü ekseninde, somut, gerçekçi ve ulaşılabilir siyaset amaçlarının belirlenmesi, yönlendirici ve destekleyici sistemlerin uygulanması;
- Bu dönüşümün sürdürülebilirliğinin, yeşil güç kaynaklarının gelişimi yoluyla teminat altına alınması;
- Çevreyi ve teknolojiyi eksenine alan, bütüncül bir E-mobilite ekosisteminin, kamu, özel kesim, akademi iş birlikleri ve eşgüdüm içerisinde, azami toplumsal yarar ekseninde geliştirilmesi;
- Dijitalleşme, akıllı sistemler, güç depolama üzere yüksek paha önermesi sunan teknolojilerde Ar-Ge ve yerli üretime sürat verilmesi;
- Kişisel ve kurumsal girişimcilik ekosisteminin ve insan kaynakları potansiyelinin, bölgesel ve global aktör olarak konumlanmayı destekleyecek biçimde güçlendirilmesi.
Bölümün önde gelen isimleri panelde konuştu
Konferansın arkasında da Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) Güç Kesimi Ülke Kısım Müdürü Mehmet Fazilet Yaşar’ın moderatörlüğünde Kuvvetli Güç CEO’su Sinan Ak, Shell Ülke Lideri Ahmet Fazilet, Elektrik Dağıtım Hizmetleri Derneği (ELDER) Genel Sekreteri Özge Özden, SiRo Genel Müdürü Özgür Özel ile EUROGIA ve Eşarj’da İdare Heyeti Başkanlığı vazifelerini yürüten Murat Pınar’ın konuşmacı olarak yer aldığı panele geçildi. Panelde, elektrikli araçların güç dinamikleri ve iklim açısından ehemmiyetine vurgu yapan iştirakçiler, şunlardı söylemiş olduler;
“Shell olarak, 2025’e kadar 250 bin, 2050’de de 5 milyon şarj noktası kurma gayemiz var”
Shell Türkiye Ülke Lideri Ahmet Fazilet:
“2021’in en değerli olaylarından bir tanesi hiç elbet Paris Antlaşması’nın TBMM’de kabul görmesi ve Yeşil Mutabakat metninin yol haritasının Meclis’te çizilmesi oldu. Önümüzdeki yıl için de beklenti, 2053 net karbon sıfır seyahatinin yol haritasını belirleyecek, adımların atılması olacaktır. 1990’lı yılların ortasından bu yana bu hususta çalışmalar yürüten bir şirket olarak, fazlaca net biçimde Paris Antlaşması çerçevesinde 2050 yılında net karbon sıfır gerekliliğini destekliyoruz. Bunu yaparken de evvela 2030’a kadar kendi operasyonlarımız, dışardan aldığımız güç kaynaklarımız ve tabi ki tüketicilere sunduğumuz gücün kullanmasından kaynaklı karbon salımının hepsini yarıya ve 2050’de de sıfıra indirecek biçimde planımız var. Yeni eserler noktasında da hidrojen, biyo yakıtlar üzere alanlarda çalışmalarımıza başladık. Shell’in, 15 büyük rafinerisinin 6 adedini güç parkına çevrime planı var. Bu çerçevede 2025’e kadar rafine edilmiş eser üretimimizi yüzde 55 kadar azaltacağız. Shell’in büyük yatırımlarından bir tanesi de yenilenebilir güç kaynakları üzerinedir. Bilhassa araç şarjı konusunda kendi istasyonlarımıza kurduğumuz tesisler var. Shell olarak, epey sayıda paydaşlık ve satın alma operasyonları da yürütüyoruz. 2025’e kadar 250 bin şarj noktası, 2050 yılına kadar da 5 milyon şarj noktası kurma maksadımız var.”
“Regülasyon adımlarının tamamlanması durumunda yatırımların hızlanacağını düşünüyorum”
Güçlü Enerji CEO’su Sinan Ak:
“Bugünkü kurallarda akaryakıtlı araçlarla seyahat etmek için akaryakıt istasyonlarına gidip, 5-10 dakikada benzininizi alıyorsunuz ve yolunuza devam ediyorsunuz. Lakin elektrikli araçlara geçtiğiniz vakit bu işi konutlarda, işyerlerinde ve alışveriş merkezlerinde yapıyor olacağız. Bu işi daha da yaygınlaştırmak ve halka yaymak istediğiniz vakit ise, bilhassa belediyelere ilişkin yerlerde önemli manada yatırım yapılması gerekiyor. Asıl sıkıntı olan kısım, bu üzere gözüküyor. Gördüğümüz kadarıyla belediyeler birtakım atılımlar yapmaya çalışsalar da bu işin şu an için fazlaca gerisindeler. Düşünme mantalitelerinin değişmesi gerekiyor. Burada değerli olan regülasyonun hala tamamlanmamış olmasıdır. Bu sürece tüm paydaşların da iştirakinde yarar var. Regülasyon adımlarının atılması durumunda yatırımların hızlanacağını düşünüyorum. Elektrikli araçlarda menzil 500 kilometre lakin yollarda sürat da hesaba katıldığında bu şarj yerleri ile ilgili altyapının hızlandırılması lazım. Devletin birtakım teşvik sistemlerinin da olması gerektiğini düşünüyoruz. En kıymetli bahis ise, şehirlerarası yollarda bilhassa sirkülasyonun ağır olduğu devirlerde altyapının teşvik edilmesi gerekiyor.”
“Dağıtım şirketleri değerli rol oynayacak”
Elektrik Dağıtım Hizmetleri Derneği (ELDER) Genel Sekreteri Özge Özden:
“Yerli trendlere baktığımızda TOGG’un yatırımları var, Şiddetli Kümesi üzere şirketlerimiz de şarj ünitelerini halihazırda üretiyorlar. ötürüsıyla ulusal boyutta sanayi, teknoloji, istihdam ve büyüme üzere hayli boyutlu bir tesir alanında kelam etmemiz gerekiyor. 12 Mart 2021 tarihindeki İktisat Islahatları Aksiyon Planı’nda bu yıl sonuna kadar elektrikli araç şarj altyapısının hayata geçirilmesi ile ilgili bir gaye hükümetçe belirlendi. Tüm trendleri topladığımız bir ana amaç var; o da Türkiye’nin her bir noktasını ayırmadan en kısa bir elektrikli araç şarj altyapısını hayata geçirmek. Bu noktada gerek teknolojik maliyetler gerekse de ülkemize has şartlar niçiniyle de bunun yalnızca piyasa dinamikleri ile gerçekleştirilmesi önünde birtakım zorluklar var. Halihazırda üretim maliyetleri niçiniyle yatırımların geri dönüşü uzun görünüyor. Bunun yanında yayılım noktasında kasvetler var. Bunların aşılmasında elektrik dağıtım şirketlerinin rol alabileceğini düşünüyorum.”
“2026’ya kadar Türkiye’de geliştirilmiş batarya hücresinin yerli üretimine girmeyi hedefliyoruz”
SiRo Genel Müdürü Özgür Özel:
“TOGG olarak, dünyanın önde gelen batarya üreticileri ile görüşüyoruz. Bu mevzuda ayrıntılı kriter setimiz vardı. Bunlardan bir tanesi güç yoğunluğudur, bir başkası de maliyet ve lojistiktir. Türkiye’de üretim yapma garanti şartları, sağlamlık ve güvenlik üzere kriterler içinde bize en uygun olan Farasis’i seçtik. Farasis, rakiplerine bakılırsa, yüzde 15-25 içinde güç yoğunluğu konusunda avantaj sağlayan teknolojiye sahip. Stratejik iştirak görüşmelerine de başladık. Bunu yaparken de gayemiz bir yandan Türkiye’de üretim yapmak, öbür yandan da işin ana teknolojisine kadar girmek. Öncelikle üretim tesisimizi önümüzdeki sene hazır etmeyi planlıyoruz. TOGG’un üretim planını destekleyecek biçimde üretimimizi organize etmek istiyoruz. AR-GE’mizi geliştirmek, grubumuzu süratli biçimde büyütmek ve 2026 yılında da Türkiye’de geliştirilmiş hücrenin yerli üretimine girmeyi hedefliyoruz. Bu yalnızca TOGG’dan da ibaret de değil. Nasıl ki, elektrikli araçlarda fırsat penceresi var, tıpkı fırsat penceresi batarya konusunda da var. Özetle; gerçek vakitte hakikat işi yaptığımızı düşünüyoruz. Tüm bunu yaparken de 30 milyar TL’lik yatırım planımız var. Bunun da ülkemize, yurt içi GSMH’ya katkısı, hesaplarımıza nazaran; 2032 yılına kadar 30 miyar Euro, cari açığı azaltma açısında da bir daha 10 milyar Euro’luk bir tesiri olacağını öngörüyoruz.”
“Esasında hepimiz yeni bir hayat biçimi üzerinde çalışıyoruz”
EUROGIA ve Eşarj’da İdare Şurası Başkanlığı bakılırsavlerini yürüten Murat Pınar:
“Elektrikli araçlardan konuşurken, teknolojisini batarya etrafında lakin genel olarak da insanın etrafında tasarlamamız lazım. Bugün hala Amerikan öyküsündeki 4 kişilik otomobillerden bahsediyoruz. Gelişime bakarken, aslında bununla bakmamız lazım. Sahiden herkes 4 kişilik otomobil istiyor mu, yoksa mikro mobilite daha mı öne çıkacak? Baktığınızda araç üretiyorsunuz. İnsan etrafında odakladınız. Zira ortasında hayatını geçirecek olan insandır. Lakin orada beşere odaklılık ne olacak? Artık ‘a’ noktasından, ‘b’ noktasına gitmiyoruz. Üzerinde bilgisayar var, internete bağlanıyorsunuz. Bununla da hayata bağlı kalıyorsunuz. Bunun yanında etkin bir şebeke ile bağlı artık. Yani yürüyen bir jeneratör ve elektrik kesildiğinde bile bunu rahatlıkla kullanabileceksiniz. Artık o tariflerin içerisinden yeni istekler de geliyor. Eninde sonunda hepsini birleştiriyorum. Temelinde hepimiz yeni bir hayat üslubu üzerinde çalışıyoruz. Tabi, evvel geleceğin hayat tarzını değiştireceksek, gelecek jenerasyonlara onlara sormamız da değer taşıyor. ötürüsıyla onlara sorup ve gelecekte ne olacağının karşılıklarını da alıp ona bakılırsa, hazırlanmakta yarar var diye düşünüyorum.”
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı