Geçen maç yazısına Gaziantepspor tahliliyle başlamıştım. Fakat Galatasaray’da yeni bir devir başlıyor artık. Maçları rakip üzerinden değil, direkt Galatasaray üzerinden okuma periyoduna yanlışsız ilerliyoruz hızla. sebebi ise şu; Galatasaray kurduğu takım itibariyle, kendi oyun anlayışını ve futbolunu rakibe kabul ettirmek zorunda olan bir grup artık.
İki niçinden. Birincisi eldeki futbol kümesinin deneyimi bakımından.
Galatasaray’ın oyuncu kümesinde, ulusal ekipler seviyesindeki en üst dört turnuvayı da (Dünya Kupası, Avrupa Futbol Şampiyonası, Copa America ve Avrupa Uluslar Kupası), UEFA’nın düzenlediği bütün turnuvaları da (UEFA Şampiyonlar Ligi, UEFA Avrupa Ligi, UEFA Konferans Ligi) kazanmış futbolcular yer alıyor artık.
Ulusal kupalara gelince; bu takımda yer alan futbolcular başta İngiltere olmak üzere 10 farklı ülkede 20 defa lig şampiyonluğu, 23 kere de kupa şampiyonluğu etiketine sahipler. (Bu listeye Suudi Arabistan’ı eklemedim.) Yani Galatasaraylı futbolcular bugüne kadar kazandıkları kupaları tek bir müzede sergileseler, bu müzenin biroldukca ülke federasyonunun yanı sıra birfazlaca seçkin kulübün müzesinden bile daha hayli ilgi çekeceği açıktır.
İkincisi de takım kalitesi bakımından. Şöyle bakalım; Okan Buruk’a sorsak “Kasımpaşa’dan kadronda görmek istediğin bir oyuncu olur mu hocam” diye, bu soruya “yok” diye karşılık verirdi. (Burada, Galatasaray’ın ikinci kampa götürmediği Aytaç Kara’nın Kasımpaşa’nın kıymetli rotasyon oyuncularından birisi olduğunu da hatırlamalıyız.)
Ancak tüm bu kuvvetli taraflarına karşın Galatasaray birisi konjonktürel, başkası yapısal olmak üzere iki problemli alana sahip. Konjonktürel sorun şu; Galatasaray takımında yer alan 28 futbolcudan 12’si Okan Buruk’la önemli bir kamp devri geçirmedi. Yani ekibin neredeyse yarısı Galatasaray’a ya ligin başlamasına yakın katıldı, ya da lig devam ederken. ötürüsıyla Okan Buruk’un elinde fizik kalite bakımından homojen bir takım bulunmadığını söylemek yerinde olur.
Yapısal meseleye gelince: Galatasaray’da kimi futbolcular yaşlarından ötürü hiç bir vakit tam performans veremeyecekler. Hatta kimi futbolcuların sembolik değeri, futbol olarak Galatasaray’a vereceklerinden daha pahalı olacak tahminen de. (Galatasaray’ takımında 30 yaşın üzerinde yedi, 34 yaş ve üzerinde ise dört futbolcu yer alıyor.)
Demek oluyor ki bir yandan Galatasaray’ın yeni transferlerinden kimilerinin ülkü form düzebir daha gelmelerine daha vakit var, öteki yandan da kimi futbolcuların hiç bir vakit kusursuz performans vermeyeceklerini kabul etmek gerekiyor. Bu problemlere fikstür zorluğunu da eklersek (ilk dokuz maçın altısı deplasmanda) Okan Buruk’un bu süreçte daha dikkatli ve daha stratejik hareket etmek zorunda kalmış olmasını kolaylıkla anlayabiliriz.
ötürüsıyla bir daha tıpkı noktaya geldik; Galatasaray ve hocası her maç öncesinde rakip tahliline daha epeyce dikkat etmek zorunda hâlâ.
Bu niçinle de Galatasaray’ın Kasımpaşa karşısına, yalnızca kendi futbolunu oynamak için değil, hem de rakibin sıkıntılı alanlarını da dikkate alan bir planla çıkmış olduğunu düşünmek hiç de yanlış olmaz. Kasımpaşa tahlilinde Okan Buruk’un futbolcularının dikkatini iki bahiste çektiğini düşünüyorum. Birincisi rakibin temposuz oyunu. İkincisi ise Kasımpaşa’nın sol kanat futbolcularının oyunun hamle istikametine daha hayli yetenekli olması. Hakikaten birinci yarı boyunca Galatasaray’ın daima olarak sağ kanattan atak yapmasını, Okan Buruk’un maç stratejisinin uzantısı olarak görmek yerinde olacaktır.
Temposuzluğa gelince. Gerçekte bu yalnızca Kasımpaşa’nın değil, Galatasaray’ın da problemiydi. Ve dün Galatasaray’ın bu alanda kıymetli bir adım attığını gördük.
Hatırlayalım; Galatasaray birinci beş hafta boyunca tempo bakımından rakiplerinin gerisinde kalmakla eleştirildi. olağan olarak tempoyu belirleyen biroldukça faktör var; başarılı driplingden atılan sprint sayısına, kat edilen uzaklıktan ekibin uzunluğuna kadar.
Ben burada tempoyu, ölçülebilir iki kriter üzerinden ele almaya çalışacağım. Birincisi süratli paslaşma. Yani bir pasın kaç saniye ortasında yapıldığı. Maalesef bu yazıları yazarken elimin altında pek varlıklı bir istatistiğin olmaması niçiniyle ne Galatasaray’ın, ne de başka ekiplerin ne kadar süratli paslaştığını ölçebiliyorum. (Açık kaynaklardan ekiplerin maç başına kaç tane pas yapabildiklerini nazaranbiliyorum. bakılırsamediğim şey, kadroların maç boyunca topa ne kadar mühlet sahip olduğu.)
Tempoyu ölçmek için ikinci kriter ise atağın şutla sonuçlanıp sonuçlanmadığı. Bunu yapılan pas sayısının şut sayısına bölünmesiyle ölçebiliyoruz.[1] Bu oranı açık kaynaklar üzerinden elde ettiğim toplam başarılı pas ve şut sayıları üzerinden hesaplamak mümkün.
Açık kaynaklardan edindiğim sayılar üzerinden hesapladığım bu oranlara bakınca dünkü maça kadar Galatasaray’ın Beşiktaş, Fenerbahçe ve Trabzonspor’dan negatif olarak ayrıştığı görülüyor. Şöyle ki, birinci beş hafta sayılarına nazaran Beşiktaş her 25.2, Fenerbahçe her 27.7, Trabzonspor ise her 28.2 pastan daha sonra rakip kaleye bir şut atıyor. Galatasaray’a gelince; birinci beş hafta sonuçları bize Galatasaray’ın ortalama 31.5 pastan daha sonra rakip kaleye bir şut çektiğini gösteriyor. Yani birinci beş hafta datalarına bakılırsa bu dört grup içinde en temposuz oynayan Galatasaray’dı.
Ancak dün Galatasaray’ın inanılmaz bir tempoya çıktığını gördük. Galatasaray dünkü maçta Kasımpaşa kalesine her 18.18 pasta bir şut çekti. Bu pek uygun bir oran.
Ancak burada üzerinde durulması gereken değerli bir ayrıntı var. O da şu. Beşiktaş daha direkt oynadığı için başka üç kadroya oranla daha az pas yapıyor. Aslında rakip kaleye atılan şut sayısına baktığımızda Beşiktaş’ın maç başına Galatasaray, Fenerbahçe ve Trabzonspor kadar şut attığını görüyoruz.
Başka bir deyişle, Beşiktaş rakiplerine göre maç başına daha fazla sayıda şut attığı için değil, rakiplerine oranla daha az pas yaptığı için (maç başına ortalama 288 başarılı pas) daha tempolu oynuyor.
halbuki Galatasaray dün 400 başarılı pas yaptı. Yani Beşiktaş ortalamasından 112 daha fazla. Rakip kaleye atılan şut sayısına gelince; Galatasaray’ın neredeyse Beşiktaş’ın iki katı kadar daha fazla şut çektiğini gördük dünkü müsabakada. Kasımpaşa kalesine tam 22 şut çekti Galatasaray. (Beşiktaş ortalaması maç başına 11.4 şut.)
Galatasaray’ın dün ne kadar direkt rakip kaleye indiğini ve ne kadar süratli atak yaptığını üç örnekte inceleyeceğiz.
Birinci örnek; dakika 49.23. Galatasaray kalecisi Fernando Muslera aut atışında uzun vuruyor. Top orta alanda Bafétimbi Gomis tarafınca Dries Mertens’in önüne indiriliyor. O da çabucak solundaki Sergio Oliveira’yı topla buluşturuyor. Portekizli oyuncu topu biraz sürdükten daha sonra rakip bekle stoper içinden koşu gösteren Kerem Aktürkoğlu’na gol pası veriyor. Aktürkoğlu vuruşunu yaptığında, aşağıdaki fotoğrafta da görüldüğü üzere yayıncının saati 49.34’ü gösteriyor. Yani Galatasaray 11 saniye ortasında toplam dört pasla topa bir ceza alanından öbür ceza alanına, yani yaklaşık 90 metrelik bir seyahat yaptırıyor.
Görüldüğü üzere gerçek oynandığında kimse toptan süratli değil.
Galatasaray oyunun 50’inci dakikasında kalecisi Muslera’nın atışıyla başlayan atakta kale önüne dört pas üzerinden 11 saniyede ulaştı.
Geliyoruz ikinci örneğe. Dakika 67.59. Yunus Akgün birkaç saniye evvel kaptırdığı topu Sacha Boey’nin ayağını sokmasıyla kazanıyor ve Torreira’ya aktarıyor, o da Mertens’e. Mertens bu defa soldan akan Patrick van Aanholt’u topla buluşturuyor. Hollandalı oyuncu uygun vakitte Kerem Aktürkoğlu’nun önüne yuvarlıyor topu. Aktürkoğlu gol vuruşunu yaptığı anda maç saati aşağıdaki fotoğrafta da görüldüğü üzere 68.10’u gösteriyor. bir daha 11 saniye ortasında dört pas ve bir daha Kerem Aktürkoğlu’nun gol vuruşu.
Dakika 68.10. Kerem Aktürkoğlu, ekibinin üçüncü, kendisinin ikinci golü için vuruşunu yapmak üzere. Lakin burada dakika 67.59’da topu geride çıkartan Yunus Akgün’ün de kadrajda olması gerekiyordu.
Son örnek. Dakika 84.16. Muslera geri pasta topu uzun vuruyor. Kasımpaşa stoperi Sadık Çiftpınar karşılıyor bu uzun topu, lakin top Çitpınar’ın başından Yusuf Demir’in önüne sekiyor. Bu an sağda Milot Rashica, solda da Kerem Aktürkoğlu’nun ileriye fırladığını görüyoruz. Arttan da Haris Seferoviç ileri gerçek koşmaya başlıyor. Yusuf Demir biraz sürdükten daha sonra topu solundaki Aktürkoğlu’na veriyor. O da topla biraz ara kat ettikten daha sonra birden geriye dönüyor ve Yusuf Demir’e şut pası veriyor. Galatasaray bu an rakip ceza alanında dörde üç çoğunluk sağlamış durumda.
Dakika 84.28. Galatasaray Yusuf Demir’le gole bir adım uzaklıkta. Lakin o adımı atamıyor.
Yukarıdaki fotoğrafta da görüldüğü üzere Yusuf Demir’in burada yapabileceği üç şey var. En sağda boş olan Rashica’ya pas vererek boş kaleye gol attırmak. İkincisi sağında bulunan Seferoviç’e pas vermek. Üçüncüsü de şut çekmek. O üçüncüyü seçiyor. Fakat Demir’in karşıt ayağıyla attığı şutu Çiftpınar bloke ediyor ve top kornere çıkıyor. Burada Demir’in şutunun istatistiklere kaleye çekilen değil, bloklanan şut olarak girdiğini ekleyelim. Demir şut attığında maç saati 84.29’u gösteriyor. Yani 13 saniye ortasında Galatasaray topu kendi kalesinden rakip kaleye götürmüş durumda, lakin bu süratli hamle golle sonuçlanmıyor.
Ara toplam
Bu örneklere bakarak Galatasaray’ın tempo meselesini halletmek üzere olduğu üzere bir sonuca varmak epeyce mümkün. Lakin bu genelleme, biraz aldatıcı olur.
sebebi sıradan; Galatasaray bir körük üzere ekip halinde açılarak ve kaparak oynayamıyor çabucak hemen. Tam bilakis, hem ataklarda, birebir vakitte rakip ataklarında ön kümeyle art küme içindeki temasın koptuğunu görüyoruz birden fazla durumda.
esasen dikkatli gözlemciler, buraya koyduğumuz süratli hamle fotoğraflarında atağa katılan az sayıda Galatasaraylı futbolcunun varlığını görmüş olmalı. Aslında birebir şey Kasımpaşa ataklarında yaşandı.
Galatasaray orta alanının Kasımpaşa ataklarında blok halinde hareket etmediğini iki örnek üzerinden göstermeye çalışacağım.
İlk örnek, dakika 34.29. Galatasaray atağa kalkarken Torreira top kaybı yapıyor ve bu biçimdece Kasımpaşa’nın geçiş hamlesi başlıyor. Maç saati 34.31’i gösterdiği anın fotoğrafı aşağıdaki üzere.
Dakika 34.31. Torreira’nın top kaybı yapmasından daha sonra alana bakıyoruz. Burada Torreira kırmızı diktörtgen, Patrick van Aanholt kırmızı daire, en uçtaki Sacha Boey ise kırmızı üçgenle işaretli. Galatasaray’da geriye yanlışsız koşan iki oyuncu Oliveira (siyah ok) ile Mertens (mavi ok). Burada hakemin (sarı ok) yerine de dikkat ediyoruz.
Kasımpaşa’nın süratli atağında Stéhpane Bahoken solundaki Valentin Eysseric’e oynuyor, o da solundaki Bersant Celina’ya. Kosovalı futbolcu 34.38’de şutunu attığı anı, aşağıdaki fotoğrafta görüyoruz.
İlk fotoğraftan yedi saniye daha sonrası. Oliveira koşusunu sürdürmüş, ancak hakem daha süratli koştuğu için onun gerisinde kalmış. Mertens ise koşusunu kestiği için kadrajda bile görünmüyor. Birinci fotoğrafta en uçta bulunan kırmızı üçgen ortasındaki Sacha Boey inanılmaz süratli koşarak olay yerine yetişmiş. Keza kırmızı daire ortasındaki Aanholt da süratle geriye dönmüş. Kırmızı diktörtgen ortasındaki Torreira ise rakip şutunu bloke etmeye çalışıyor.
Geliyoruz ikinci örneğe. Dakika 73.28. Muslera aut atışını Emin Bayram’a oynuyor. Lakin pas almak için hiç bir ekip arkadaşı hareketlenmeyince, Bayram topu uzun oynamak zorunda kalıyor. Topu, orta alana yakın bir bölgede Kasımpaşa’dan Ahmet Engin karşılıyor ve başla ilerideki grup arkadaşı Aytaç Kara’ya oynuyor. O da çabucak sağındaki Yunus Mallı’yı görüyor. Yunus Mallı ise iki Galatasaraylı içinden arkadaşı Bahoken’le buluşturuyor topu. O da dakika 73.42’de, aşağıdaki fotoğrafta görülen şutunu atıyor.
Kasımpaşa santrforu Bahoken kaleyi gorecek biçimde şutunu atarken kırmızı çizginin ardındaki bölgede hiç bir Galatasaray futbolcusunun bulunmaması, aslında kıymetli bir sıkıntıya işaret ediyor.
Şimdi bu fotoğrafa bakalım. Kadrajda Muslera hariç beş Galatasaraylı var. Boey, Nelsson ve Aanholt tıpkı hizada, lakin kimse Bahoken’in şutunu bloke edebilecek durumda değil. Yunus Mallı’nın tek pasla ekarte ettiği Emin Bayram ve Torreira ise şutu atan arkadalar ve Bahoken’i izliyorlar.
Bu fotoğrafta dikkat çeken öteki bir şey daha var. Galatasaraylı savunma oyuncuları merkeze toplanmış durumda. İki kenar ise bomboş. Öteki bir deyişle Galatasaray’ın kanatlarında oynayan forvetler açık halde grup savunmasını yalnız bırakmış durumda. Örneğin rakip sol beki kadrajda görülmesine rağmen Galatasaray’ın sağ kanat forvet oyuncusu kadrajda yok. En sağdaki Kasımpaşalı oyuncu ise grup kaptanı Haris Hajradinoviç, bomboş durumda. halbuki karşısında Galatasaray’ın sol kanat forvet oyuncusu olmalıydı.
Sonuç
Kasımpaşa maçı Galatasaray ismine tempo bakımından ileri gidişi, ekip savunması bakımından da geri gidişi sembolize etti.
Burada elbette en kritik bölge orta saha. Galatasaray orta alanının ekip hamlelerinde verdikleri kritik paslarla forvet bölgesini beslediğini Oliveira ve Mertens meselade gördük. (Burada Galatasaray’ın kazandığı birinci golde Torreira’nın Yunus Akgün’e verdiği blok kırıcı pası da hatırlamalıyız.) Lakin misal halde Galatasaray orta alanında oynayan Oliveira ve Mertens’in grup savunmasına pek yardım etmediğini de iki örnekle görmüş olduk.
Peki büyük fotoğrafta ne görüyoruz aslında?
Öncelikle kadro hafızasının ortada bir kaybolduğunu. Örneğin 88’inci dakikada berbat halde kullanılan özgür vuruştan daha sonra geri sınır savunmasının çöktüğünü gördük. Maçın 88.18’uncu dakikasında Kasımpaşa iki pasla topu Galatasaray ceza alanının önüne indirdiği anda bu bölgede beşe üç üstünlük sağlamıştı. (Aşağıdaki fotoğraf.) Galatasaray bu tehlikeyi topu güç bela kornere atarak savuşturdu.
Galatasaray’ın kullandığı özgür vuruştan daha sonra Kasımpaşa topu süratle oynayarak Galatasaray ceza alanı önünde beşe üç üstünlük sağladı.
Benzer halde Galatasaray’ın, Kasımpaşa karşısında daha evvelki maçlarda edindiği köşe atışını karşılama hafızasını maç ortasında gereğince geliştiremediğini gördük.
Bilindiği üzere Galatasaray rakibin köşe atışlarında, alan savunmasına ek olarak rakibin en tehlikeli oyuncusunu da Nelsson’la adam adama marke ediyordu. Fakat maçın 89’uncu dakikasında üst üste kazanılan Kasımpaşa köşe vuruşlarının ikincisinde rakibin en kıymetli korner silahının Bahoken değil, Sadık Çiftpınar olduğu görüldü. Yani Bahoken kadar Çiftpınar da adam adama savunulmalıydı. Lakin bu yapılamadı ve üçüncü köşe vuruşunda Çiftpınar grubunun ikinci golünü kaydetti.
Bunlar elbette kadro bir ortada daha fazlaca oynadıkça, daha epeyce çalıştıkça halledilecek hususlar.
Ancak bahis Galatasaray ataklarında ve rakip ataklarında ekibin bir kum saati üzere ikiye bölünerek sahayı parsellemesine gelince burada bir nefeslenmek gerekiyor. Zira Kasımpaşa maçında Mertens ve Oliveira’nın kadro savunması esnasında durum seçtiklerini ve bütün rakip hamlelerinde birebir refleksi göstermediklerini gördük.
İşte tam bu noktada değerli bir ayrımın eşiğinde bulunuyoruz. Aslında Galatasaray takımı oyunun en azından savunma tarafını daha yeterli oynayabilecek orta saha seçeneklerine sahip. Ancak asıl maharet kadro savunmasını, oyuncuların ataktaki yaratıcılıklarını koruyarak gerçekleştirmek.
Bu niçinle orta vadede en optimal tahlil iki şeyden geçiyor. Birincisi Oliveira’nın fizik kalitesini oyunun her iki tarafını de oynayabilecek düzeyde artırmasından. İkinci olarak da Yusuf Demir’in atak iştahını savunmada da göstermesini sağlamaktan.
Diğer yandan Galatasaray’ın kanatlarında oynayan forvet oyuncuları Kerem Aktürkoğlu ile Yunus Akgün’ün de tertipli halde defansa yardım getirmelerini sağlamak da değerli. Zira nasıl ki Mertens ve Oliveira maç ortasında konum seçiyorlarsa, bu iki futbolcu da savunmada durum seçiyorlar. Lakin şu da unutulmamalı; Yunus Akgün ve Kerem Aktürkoğlu, rakip bekle birlikte geriye koşmayı bilmedikleri için bunu ihmal ediyor değiller ortada bir. Bunun temel sebebi her ikisinin de fizik kalitesinin hiç durmadan ileri geri oynayabilecek düzeyde olmaması. Bu epeyce açık.
Özetle, Galatasaray’ın tempoyu daha da artırmak için kat etmesi gereken uzaklıklar var. Galatasaray fakat bu aralıkları aştığı vakit zaman körük üzere açılıp kapanan teknik yönetici kadrosu olma yolunda değerli bir adım atacak, daha tempolu oynayacak.
[1] Bu kıymetlendirme için Hastalık Bu Futbol görüntülerini hazırlayan gruptan Timur Alican Doğmaz’a teşekkür borçluyum. @alicandogmaz
İki niçinden. Birincisi eldeki futbol kümesinin deneyimi bakımından.
Galatasaray’ın oyuncu kümesinde, ulusal ekipler seviyesindeki en üst dört turnuvayı da (Dünya Kupası, Avrupa Futbol Şampiyonası, Copa America ve Avrupa Uluslar Kupası), UEFA’nın düzenlediği bütün turnuvaları da (UEFA Şampiyonlar Ligi, UEFA Avrupa Ligi, UEFA Konferans Ligi) kazanmış futbolcular yer alıyor artık.
Ulusal kupalara gelince; bu takımda yer alan futbolcular başta İngiltere olmak üzere 10 farklı ülkede 20 defa lig şampiyonluğu, 23 kere de kupa şampiyonluğu etiketine sahipler. (Bu listeye Suudi Arabistan’ı eklemedim.) Yani Galatasaraylı futbolcular bugüne kadar kazandıkları kupaları tek bir müzede sergileseler, bu müzenin biroldukca ülke federasyonunun yanı sıra birfazlaca seçkin kulübün müzesinden bile daha hayli ilgi çekeceği açıktır.
İkincisi de takım kalitesi bakımından. Şöyle bakalım; Okan Buruk’a sorsak “Kasımpaşa’dan kadronda görmek istediğin bir oyuncu olur mu hocam” diye, bu soruya “yok” diye karşılık verirdi. (Burada, Galatasaray’ın ikinci kampa götürmediği Aytaç Kara’nın Kasımpaşa’nın kıymetli rotasyon oyuncularından birisi olduğunu da hatırlamalıyız.)
Ancak tüm bu kuvvetli taraflarına karşın Galatasaray birisi konjonktürel, başkası yapısal olmak üzere iki problemli alana sahip. Konjonktürel sorun şu; Galatasaray takımında yer alan 28 futbolcudan 12’si Okan Buruk’la önemli bir kamp devri geçirmedi. Yani ekibin neredeyse yarısı Galatasaray’a ya ligin başlamasına yakın katıldı, ya da lig devam ederken. ötürüsıyla Okan Buruk’un elinde fizik kalite bakımından homojen bir takım bulunmadığını söylemek yerinde olur.
Yapısal meseleye gelince: Galatasaray’da kimi futbolcular yaşlarından ötürü hiç bir vakit tam performans veremeyecekler. Hatta kimi futbolcuların sembolik değeri, futbol olarak Galatasaray’a vereceklerinden daha pahalı olacak tahminen de. (Galatasaray’ takımında 30 yaşın üzerinde yedi, 34 yaş ve üzerinde ise dört futbolcu yer alıyor.)
Demek oluyor ki bir yandan Galatasaray’ın yeni transferlerinden kimilerinin ülkü form düzebir daha gelmelerine daha vakit var, öteki yandan da kimi futbolcuların hiç bir vakit kusursuz performans vermeyeceklerini kabul etmek gerekiyor. Bu problemlere fikstür zorluğunu da eklersek (ilk dokuz maçın altısı deplasmanda) Okan Buruk’un bu süreçte daha dikkatli ve daha stratejik hareket etmek zorunda kalmış olmasını kolaylıkla anlayabiliriz.
ötürüsıyla bir daha tıpkı noktaya geldik; Galatasaray ve hocası her maç öncesinde rakip tahliline daha epeyce dikkat etmek zorunda hâlâ.
Bu niçinle de Galatasaray’ın Kasımpaşa karşısına, yalnızca kendi futbolunu oynamak için değil, hem de rakibin sıkıntılı alanlarını da dikkate alan bir planla çıkmış olduğunu düşünmek hiç de yanlış olmaz. Kasımpaşa tahlilinde Okan Buruk’un futbolcularının dikkatini iki bahiste çektiğini düşünüyorum. Birincisi rakibin temposuz oyunu. İkincisi ise Kasımpaşa’nın sol kanat futbolcularının oyunun hamle istikametine daha hayli yetenekli olması. Hakikaten birinci yarı boyunca Galatasaray’ın daima olarak sağ kanattan atak yapmasını, Okan Buruk’un maç stratejisinin uzantısı olarak görmek yerinde olacaktır.
Temposuzluğa gelince. Gerçekte bu yalnızca Kasımpaşa’nın değil, Galatasaray’ın da problemiydi. Ve dün Galatasaray’ın bu alanda kıymetli bir adım attığını gördük.
Hatırlayalım; Galatasaray birinci beş hafta boyunca tempo bakımından rakiplerinin gerisinde kalmakla eleştirildi. olağan olarak tempoyu belirleyen biroldukça faktör var; başarılı driplingden atılan sprint sayısına, kat edilen uzaklıktan ekibin uzunluğuna kadar.
Ben burada tempoyu, ölçülebilir iki kriter üzerinden ele almaya çalışacağım. Birincisi süratli paslaşma. Yani bir pasın kaç saniye ortasında yapıldığı. Maalesef bu yazıları yazarken elimin altında pek varlıklı bir istatistiğin olmaması niçiniyle ne Galatasaray’ın, ne de başka ekiplerin ne kadar süratli paslaştığını ölçebiliyorum. (Açık kaynaklardan ekiplerin maç başına kaç tane pas yapabildiklerini nazaranbiliyorum. bakılırsamediğim şey, kadroların maç boyunca topa ne kadar mühlet sahip olduğu.)
Tempoyu ölçmek için ikinci kriter ise atağın şutla sonuçlanıp sonuçlanmadığı. Bunu yapılan pas sayısının şut sayısına bölünmesiyle ölçebiliyoruz.[1] Bu oranı açık kaynaklar üzerinden elde ettiğim toplam başarılı pas ve şut sayıları üzerinden hesaplamak mümkün.
Açık kaynaklardan edindiğim sayılar üzerinden hesapladığım bu oranlara bakınca dünkü maça kadar Galatasaray’ın Beşiktaş, Fenerbahçe ve Trabzonspor’dan negatif olarak ayrıştığı görülüyor. Şöyle ki, birinci beş hafta sayılarına nazaran Beşiktaş her 25.2, Fenerbahçe her 27.7, Trabzonspor ise her 28.2 pastan daha sonra rakip kaleye bir şut atıyor. Galatasaray’a gelince; birinci beş hafta sonuçları bize Galatasaray’ın ortalama 31.5 pastan daha sonra rakip kaleye bir şut çektiğini gösteriyor. Yani birinci beş hafta datalarına bakılırsa bu dört grup içinde en temposuz oynayan Galatasaray’dı.
Ancak dün Galatasaray’ın inanılmaz bir tempoya çıktığını gördük. Galatasaray dünkü maçta Kasımpaşa kalesine her 18.18 pasta bir şut çekti. Bu pek uygun bir oran.
Ancak burada üzerinde durulması gereken değerli bir ayrıntı var. O da şu. Beşiktaş daha direkt oynadığı için başka üç kadroya oranla daha az pas yapıyor. Aslında rakip kaleye atılan şut sayısına baktığımızda Beşiktaş’ın maç başına Galatasaray, Fenerbahçe ve Trabzonspor kadar şut attığını görüyoruz.
Başka bir deyişle, Beşiktaş rakiplerine göre maç başına daha fazla sayıda şut attığı için değil, rakiplerine oranla daha az pas yaptığı için (maç başına ortalama 288 başarılı pas) daha tempolu oynuyor.
halbuki Galatasaray dün 400 başarılı pas yaptı. Yani Beşiktaş ortalamasından 112 daha fazla. Rakip kaleye atılan şut sayısına gelince; Galatasaray’ın neredeyse Beşiktaş’ın iki katı kadar daha fazla şut çektiğini gördük dünkü müsabakada. Kasımpaşa kalesine tam 22 şut çekti Galatasaray. (Beşiktaş ortalaması maç başına 11.4 şut.)
Galatasaray’ın dün ne kadar direkt rakip kaleye indiğini ve ne kadar süratli atak yaptığını üç örnekte inceleyeceğiz.
Birinci örnek; dakika 49.23. Galatasaray kalecisi Fernando Muslera aut atışında uzun vuruyor. Top orta alanda Bafétimbi Gomis tarafınca Dries Mertens’in önüne indiriliyor. O da çabucak solundaki Sergio Oliveira’yı topla buluşturuyor. Portekizli oyuncu topu biraz sürdükten daha sonra rakip bekle stoper içinden koşu gösteren Kerem Aktürkoğlu’na gol pası veriyor. Aktürkoğlu vuruşunu yaptığında, aşağıdaki fotoğrafta da görüldüğü üzere yayıncının saati 49.34’ü gösteriyor. Yani Galatasaray 11 saniye ortasında toplam dört pasla topa bir ceza alanından öbür ceza alanına, yani yaklaşık 90 metrelik bir seyahat yaptırıyor.
Görüldüğü üzere gerçek oynandığında kimse toptan süratli değil.
Galatasaray oyunun 50’inci dakikasında kalecisi Muslera’nın atışıyla başlayan atakta kale önüne dört pas üzerinden 11 saniyede ulaştı.
Geliyoruz ikinci örneğe. Dakika 67.59. Yunus Akgün birkaç saniye evvel kaptırdığı topu Sacha Boey’nin ayağını sokmasıyla kazanıyor ve Torreira’ya aktarıyor, o da Mertens’e. Mertens bu defa soldan akan Patrick van Aanholt’u topla buluşturuyor. Hollandalı oyuncu uygun vakitte Kerem Aktürkoğlu’nun önüne yuvarlıyor topu. Aktürkoğlu gol vuruşunu yaptığı anda maç saati aşağıdaki fotoğrafta da görüldüğü üzere 68.10’u gösteriyor. bir daha 11 saniye ortasında dört pas ve bir daha Kerem Aktürkoğlu’nun gol vuruşu.
Dakika 68.10. Kerem Aktürkoğlu, ekibinin üçüncü, kendisinin ikinci golü için vuruşunu yapmak üzere. Lakin burada dakika 67.59’da topu geride çıkartan Yunus Akgün’ün de kadrajda olması gerekiyordu.
Son örnek. Dakika 84.16. Muslera geri pasta topu uzun vuruyor. Kasımpaşa stoperi Sadık Çiftpınar karşılıyor bu uzun topu, lakin top Çitpınar’ın başından Yusuf Demir’in önüne sekiyor. Bu an sağda Milot Rashica, solda da Kerem Aktürkoğlu’nun ileriye fırladığını görüyoruz. Arttan da Haris Seferoviç ileri gerçek koşmaya başlıyor. Yusuf Demir biraz sürdükten daha sonra topu solundaki Aktürkoğlu’na veriyor. O da topla biraz ara kat ettikten daha sonra birden geriye dönüyor ve Yusuf Demir’e şut pası veriyor. Galatasaray bu an rakip ceza alanında dörde üç çoğunluk sağlamış durumda.
Dakika 84.28. Galatasaray Yusuf Demir’le gole bir adım uzaklıkta. Lakin o adımı atamıyor.
Yukarıdaki fotoğrafta da görüldüğü üzere Yusuf Demir’in burada yapabileceği üç şey var. En sağda boş olan Rashica’ya pas vererek boş kaleye gol attırmak. İkincisi sağında bulunan Seferoviç’e pas vermek. Üçüncüsü de şut çekmek. O üçüncüyü seçiyor. Fakat Demir’in karşıt ayağıyla attığı şutu Çiftpınar bloke ediyor ve top kornere çıkıyor. Burada Demir’in şutunun istatistiklere kaleye çekilen değil, bloklanan şut olarak girdiğini ekleyelim. Demir şut attığında maç saati 84.29’u gösteriyor. Yani 13 saniye ortasında Galatasaray topu kendi kalesinden rakip kaleye götürmüş durumda, lakin bu süratli hamle golle sonuçlanmıyor.
Ara toplam
Bu örneklere bakarak Galatasaray’ın tempo meselesini halletmek üzere olduğu üzere bir sonuca varmak epeyce mümkün. Lakin bu genelleme, biraz aldatıcı olur.
sebebi sıradan; Galatasaray bir körük üzere ekip halinde açılarak ve kaparak oynayamıyor çabucak hemen. Tam bilakis, hem ataklarda, birebir vakitte rakip ataklarında ön kümeyle art küme içindeki temasın koptuğunu görüyoruz birden fazla durumda.
esasen dikkatli gözlemciler, buraya koyduğumuz süratli hamle fotoğraflarında atağa katılan az sayıda Galatasaraylı futbolcunun varlığını görmüş olmalı. Aslında birebir şey Kasımpaşa ataklarında yaşandı.
Galatasaray orta alanının Kasımpaşa ataklarında blok halinde hareket etmediğini iki örnek üzerinden göstermeye çalışacağım.
İlk örnek, dakika 34.29. Galatasaray atağa kalkarken Torreira top kaybı yapıyor ve bu biçimdece Kasımpaşa’nın geçiş hamlesi başlıyor. Maç saati 34.31’i gösterdiği anın fotoğrafı aşağıdaki üzere.
Dakika 34.31. Torreira’nın top kaybı yapmasından daha sonra alana bakıyoruz. Burada Torreira kırmızı diktörtgen, Patrick van Aanholt kırmızı daire, en uçtaki Sacha Boey ise kırmızı üçgenle işaretli. Galatasaray’da geriye yanlışsız koşan iki oyuncu Oliveira (siyah ok) ile Mertens (mavi ok). Burada hakemin (sarı ok) yerine de dikkat ediyoruz.
Kasımpaşa’nın süratli atağında Stéhpane Bahoken solundaki Valentin Eysseric’e oynuyor, o da solundaki Bersant Celina’ya. Kosovalı futbolcu 34.38’de şutunu attığı anı, aşağıdaki fotoğrafta görüyoruz.
İlk fotoğraftan yedi saniye daha sonrası. Oliveira koşusunu sürdürmüş, ancak hakem daha süratli koştuğu için onun gerisinde kalmış. Mertens ise koşusunu kestiği için kadrajda bile görünmüyor. Birinci fotoğrafta en uçta bulunan kırmızı üçgen ortasındaki Sacha Boey inanılmaz süratli koşarak olay yerine yetişmiş. Keza kırmızı daire ortasındaki Aanholt da süratle geriye dönmüş. Kırmızı diktörtgen ortasındaki Torreira ise rakip şutunu bloke etmeye çalışıyor.
Geliyoruz ikinci örneğe. Dakika 73.28. Muslera aut atışını Emin Bayram’a oynuyor. Lakin pas almak için hiç bir ekip arkadaşı hareketlenmeyince, Bayram topu uzun oynamak zorunda kalıyor. Topu, orta alana yakın bir bölgede Kasımpaşa’dan Ahmet Engin karşılıyor ve başla ilerideki grup arkadaşı Aytaç Kara’ya oynuyor. O da çabucak sağındaki Yunus Mallı’yı görüyor. Yunus Mallı ise iki Galatasaraylı içinden arkadaşı Bahoken’le buluşturuyor topu. O da dakika 73.42’de, aşağıdaki fotoğrafta görülen şutunu atıyor.
Kasımpaşa santrforu Bahoken kaleyi gorecek biçimde şutunu atarken kırmızı çizginin ardındaki bölgede hiç bir Galatasaray futbolcusunun bulunmaması, aslında kıymetli bir sıkıntıya işaret ediyor.
Şimdi bu fotoğrafa bakalım. Kadrajda Muslera hariç beş Galatasaraylı var. Boey, Nelsson ve Aanholt tıpkı hizada, lakin kimse Bahoken’in şutunu bloke edebilecek durumda değil. Yunus Mallı’nın tek pasla ekarte ettiği Emin Bayram ve Torreira ise şutu atan arkadalar ve Bahoken’i izliyorlar.
Bu fotoğrafta dikkat çeken öteki bir şey daha var. Galatasaraylı savunma oyuncuları merkeze toplanmış durumda. İki kenar ise bomboş. Öteki bir deyişle Galatasaray’ın kanatlarında oynayan forvetler açık halde grup savunmasını yalnız bırakmış durumda. Örneğin rakip sol beki kadrajda görülmesine rağmen Galatasaray’ın sağ kanat forvet oyuncusu kadrajda yok. En sağdaki Kasımpaşalı oyuncu ise grup kaptanı Haris Hajradinoviç, bomboş durumda. halbuki karşısında Galatasaray’ın sol kanat forvet oyuncusu olmalıydı.
Sonuç
Kasımpaşa maçı Galatasaray ismine tempo bakımından ileri gidişi, ekip savunması bakımından da geri gidişi sembolize etti.
Burada elbette en kritik bölge orta saha. Galatasaray orta alanının ekip hamlelerinde verdikleri kritik paslarla forvet bölgesini beslediğini Oliveira ve Mertens meselade gördük. (Burada Galatasaray’ın kazandığı birinci golde Torreira’nın Yunus Akgün’e verdiği blok kırıcı pası da hatırlamalıyız.) Lakin misal halde Galatasaray orta alanında oynayan Oliveira ve Mertens’in grup savunmasına pek yardım etmediğini de iki örnekle görmüş olduk.
Peki büyük fotoğrafta ne görüyoruz aslında?
Öncelikle kadro hafızasının ortada bir kaybolduğunu. Örneğin 88’inci dakikada berbat halde kullanılan özgür vuruştan daha sonra geri sınır savunmasının çöktüğünü gördük. Maçın 88.18’uncu dakikasında Kasımpaşa iki pasla topu Galatasaray ceza alanının önüne indirdiği anda bu bölgede beşe üç üstünlük sağlamıştı. (Aşağıdaki fotoğraf.) Galatasaray bu tehlikeyi topu güç bela kornere atarak savuşturdu.
Galatasaray’ın kullandığı özgür vuruştan daha sonra Kasımpaşa topu süratle oynayarak Galatasaray ceza alanı önünde beşe üç üstünlük sağladı.
Benzer halde Galatasaray’ın, Kasımpaşa karşısında daha evvelki maçlarda edindiği köşe atışını karşılama hafızasını maç ortasında gereğince geliştiremediğini gördük.
Bilindiği üzere Galatasaray rakibin köşe atışlarında, alan savunmasına ek olarak rakibin en tehlikeli oyuncusunu da Nelsson’la adam adama marke ediyordu. Fakat maçın 89’uncu dakikasında üst üste kazanılan Kasımpaşa köşe vuruşlarının ikincisinde rakibin en kıymetli korner silahının Bahoken değil, Sadık Çiftpınar olduğu görüldü. Yani Bahoken kadar Çiftpınar da adam adama savunulmalıydı. Lakin bu yapılamadı ve üçüncü köşe vuruşunda Çiftpınar grubunun ikinci golünü kaydetti.
Bunlar elbette kadro bir ortada daha fazlaca oynadıkça, daha epeyce çalıştıkça halledilecek hususlar.
Ancak bahis Galatasaray ataklarında ve rakip ataklarında ekibin bir kum saati üzere ikiye bölünerek sahayı parsellemesine gelince burada bir nefeslenmek gerekiyor. Zira Kasımpaşa maçında Mertens ve Oliveira’nın kadro savunması esnasında durum seçtiklerini ve bütün rakip hamlelerinde birebir refleksi göstermediklerini gördük.
İşte tam bu noktada değerli bir ayrımın eşiğinde bulunuyoruz. Aslında Galatasaray takımı oyunun en azından savunma tarafını daha yeterli oynayabilecek orta saha seçeneklerine sahip. Ancak asıl maharet kadro savunmasını, oyuncuların ataktaki yaratıcılıklarını koruyarak gerçekleştirmek.
Bu niçinle orta vadede en optimal tahlil iki şeyden geçiyor. Birincisi Oliveira’nın fizik kalitesini oyunun her iki tarafını de oynayabilecek düzeyde artırmasından. İkinci olarak da Yusuf Demir’in atak iştahını savunmada da göstermesini sağlamaktan.
Diğer yandan Galatasaray’ın kanatlarında oynayan forvet oyuncuları Kerem Aktürkoğlu ile Yunus Akgün’ün de tertipli halde defansa yardım getirmelerini sağlamak da değerli. Zira nasıl ki Mertens ve Oliveira maç ortasında konum seçiyorlarsa, bu iki futbolcu da savunmada durum seçiyorlar. Lakin şu da unutulmamalı; Yunus Akgün ve Kerem Aktürkoğlu, rakip bekle birlikte geriye koşmayı bilmedikleri için bunu ihmal ediyor değiller ortada bir. Bunun temel sebebi her ikisinin de fizik kalitesinin hiç durmadan ileri geri oynayabilecek düzeyde olmaması. Bu epeyce açık.
Özetle, Galatasaray’ın tempoyu daha da artırmak için kat etmesi gereken uzaklıklar var. Galatasaray fakat bu aralıkları aştığı vakit zaman körük üzere açılıp kapanan teknik yönetici kadrosu olma yolunda değerli bir adım atacak, daha tempolu oynayacak.
[1] Bu kıymetlendirme için Hastalık Bu Futbol görüntülerini hazırlayan gruptan Timur Alican Doğmaz’a teşekkür borçluyum. @alicandogmaz