Adnan Menderes ve iki arkadaşının idam edildiği 27 Mayıs darbesi, Türkiye Cumhuriyeti tarihinin kara lekelerinden biri… Darbeye uzanan yol ve yaşanan antidemokratik hadisenin arkasında ise sayısız insan öyküsü gizli. Yassıada’da yaşanan ruhsal eziyetler de onların en acı olanları…
Direktörlüğünü Buyruk Khalilzadeh’nin yaptığı “Elli Sözlük Mektuplar” isimli sinema, işte bu dramatik hadiselere ışık tutuyor. Zamanın bakanlarından Tevfik İleri’nin yaşadıklarını odağına alan yapıtta, kurmaca bir aşk kıssasıyla darbe günleri beyazperdeye taşınıyor. Biz de 10 Eylül’de vizyona girmesi planlanan İstanbul Medya Akademisi ve TRT ortak imali sinemanın kıssasını direktör Khalilzadeh’yle konuştuk…
“Elli Sözlük Mektuplar”da Türkiye tarihinin kanlı darbelerinden 27 Mayıs’ı odağınıza alıyorsunuz. Fakat Türk sinemasında 27 Mayıs’ın izleri zayıf. Sizce neden bu biçimde oldu?
Artık sinemada tarihe ilgi büyük. 2000’lerle bir arada hareketlenen dizi ve sinema dalı, bahis ararken tarihimizin ne kadar güçlü olduğunu fark etti. Lakin ben 27 Mayıs darbesinin sinemada hayli yer bulmamasını kayıtların zayıf bulunmasına bağlıyorum. örneğin 1980 darbesinde ise her şey daha net. Öbür bir bakış açısıyla düşünecek olursak, 27 Mayıs fazlaca fazla dillendirmek istenmeyen bir darbe de olabilir.
KENDİMİ ONUN YERİNE KOYDUM
Pekala, neden darbeyi Adnan Menderes’in ömrü üzerinden değil de bakan Tevfik İleri’nin yaşadıkları ışığında anlatmak istediniz? Onu özel kılan şey neydi?
Tevfik İleri, vatan sevgisi ve dünyaya bakışıyla fazlaca özel bir karakter. Hakkında usulsüzlük yaptığına dair argümanlar atılıyor lakin hiç birinin gerçek olmadığı anlaşılıyor. Kendisi darbe daha sonrasında büyük bir ruhsal baskıya maruz kalıyor. Bunlardan biri de ailesine yazdığı mektupların elli sözle sonlandırılması oluyor. Sinemanın ismi de buradan geliyor.
SEYİRCİ, YAŞANANLARI HİSSETSİN İSTEDİM
Sineması meydana getirirken nasıl bir yol izlediniz?
Acı durumları ele aldığımız sinema sürecinde İleri’nin ömrü üzerinde epeyce araştırma yaptık; çocuğu ve torunlarıyla görüştük. Tevfik İleri’yle bir seyahat yaptığımız için kendimizi onun yerine koyduk.
izleyicide oluşturmak istediğiniz his tam olarak neydi?
Daha evvel küçük dizi olarak çekilmek isteyen bu yapıtı izlenebilir kılmak ismine öyküye iki kurmaca karakter ekledim. Gazeteci ve avukat iki şahıs üzerinden paralel bir aşk öyküsü kurguladım. Bir direktör olarak hedefim, olabildiğince gerçek biçimde bu acıyı izleyiciye hissettirmekti. Zira seyirci, belgesel biçimi bir üretimde yaşananları özdeşleştiremeyecekti.
Pekala, 27 Mayıs darbesini yaklaşık 60 sene daha sonra hatırlamak izleyiciye neler katacak?
Benim gözümde darbelerin yasallığı yok. Açıkçası 27 Mayıs’ı, acılarıyla yâd etmek, tekrar bu biçimde durumların yaşanmaması için faydalı olacaktır. Ben de yaptığım sineması, bir ikaz olarak görüyorum. Geçmişten ders almadıkça geleceğe yol alamayız diye düşünüyorum.
YASSIADA’NIN HER KOĞUŞUNDA BAŞKA BİR ÖYKÜ VAR
Yassıada koridorları daha anlatılmayı bekleyen yüzlerce kıssa barındırıyor galiba… Ne dersiniz?
Ülkeyi refaha kavuşturmak isteyen insanların bir gece içerisinde vatan haini sayılması, ruhsal şiddete maruz kalması ve üçünün idam edilmesi onlarca sinemaya mevzu olabilir. Yalnızca bir koğuşta yaşananlar bile kitap konusu.
Sinemanız seyircinin bir daha sinemalara alışmaya başladığı günlerde vizyona geliyor. izleyiciden beklentiniz ne?
Sinemalardaki seyirci sayıları yükseliyor lakin eski günlerdeki üzere değiliz çabucak hemen. Beşerler bir çekinceyle sinemaya gidiyor. Lakin alışılmış ki bunlar da geçecektir. izleyiciden isteğimiz salonlara sahip çıkmaları. Bu, yeni sinemalar için bir döngü demek.
Çekimleri İstanbul’un değişik semtlerinde yapılan “Elli Sözlük Mektuplar” sinemasında sabık Bayındırlık Bakanı Ahmet Tevfik İleri’yi oyuncu Tekin Temel canlandırıyor. Sadık Yalsızuçanlar’ın “Vefa Apartmanı” yapıtından sinemaya adapte edilen yapıtta Gizem Karaca, İlker Kızmaz, İlhan Şeşen, Derya Alabora ve Zafer Kırşan da rol alıyor. Karaca, Tevfik İleri’yi savunan idealist bir avukatı, Kızmaz ise cuntayı kızdıracak haberler yapan bir gazeteciyi canlandırıyor.
KAYNAK: TÜRKİYE GAZETESİ – MURAT ÖZTEKİN
Direktörlüğünü Buyruk Khalilzadeh’nin yaptığı “Elli Sözlük Mektuplar” isimli sinema, işte bu dramatik hadiselere ışık tutuyor. Zamanın bakanlarından Tevfik İleri’nin yaşadıklarını odağına alan yapıtta, kurmaca bir aşk kıssasıyla darbe günleri beyazperdeye taşınıyor. Biz de 10 Eylül’de vizyona girmesi planlanan İstanbul Medya Akademisi ve TRT ortak imali sinemanın kıssasını direktör Khalilzadeh’yle konuştuk…
“Elli Sözlük Mektuplar”da Türkiye tarihinin kanlı darbelerinden 27 Mayıs’ı odağınıza alıyorsunuz. Fakat Türk sinemasında 27 Mayıs’ın izleri zayıf. Sizce neden bu biçimde oldu?
Artık sinemada tarihe ilgi büyük. 2000’lerle bir arada hareketlenen dizi ve sinema dalı, bahis ararken tarihimizin ne kadar güçlü olduğunu fark etti. Lakin ben 27 Mayıs darbesinin sinemada hayli yer bulmamasını kayıtların zayıf bulunmasına bağlıyorum. örneğin 1980 darbesinde ise her şey daha net. Öbür bir bakış açısıyla düşünecek olursak, 27 Mayıs fazlaca fazla dillendirmek istenmeyen bir darbe de olabilir.
KENDİMİ ONUN YERİNE KOYDUM
Pekala, neden darbeyi Adnan Menderes’in ömrü üzerinden değil de bakan Tevfik İleri’nin yaşadıkları ışığında anlatmak istediniz? Onu özel kılan şey neydi?
Tevfik İleri, vatan sevgisi ve dünyaya bakışıyla fazlaca özel bir karakter. Hakkında usulsüzlük yaptığına dair argümanlar atılıyor lakin hiç birinin gerçek olmadığı anlaşılıyor. Kendisi darbe daha sonrasında büyük bir ruhsal baskıya maruz kalıyor. Bunlardan biri de ailesine yazdığı mektupların elli sözle sonlandırılması oluyor. Sinemanın ismi de buradan geliyor.
SEYİRCİ, YAŞANANLARI HİSSETSİN İSTEDİM
Sineması meydana getirirken nasıl bir yol izlediniz?
Acı durumları ele aldığımız sinema sürecinde İleri’nin ömrü üzerinde epeyce araştırma yaptık; çocuğu ve torunlarıyla görüştük. Tevfik İleri’yle bir seyahat yaptığımız için kendimizi onun yerine koyduk.
izleyicide oluşturmak istediğiniz his tam olarak neydi?
Daha evvel küçük dizi olarak çekilmek isteyen bu yapıtı izlenebilir kılmak ismine öyküye iki kurmaca karakter ekledim. Gazeteci ve avukat iki şahıs üzerinden paralel bir aşk öyküsü kurguladım. Bir direktör olarak hedefim, olabildiğince gerçek biçimde bu acıyı izleyiciye hissettirmekti. Zira seyirci, belgesel biçimi bir üretimde yaşananları özdeşleştiremeyecekti.
Pekala, 27 Mayıs darbesini yaklaşık 60 sene daha sonra hatırlamak izleyiciye neler katacak?
Benim gözümde darbelerin yasallığı yok. Açıkçası 27 Mayıs’ı, acılarıyla yâd etmek, tekrar bu biçimde durumların yaşanmaması için faydalı olacaktır. Ben de yaptığım sineması, bir ikaz olarak görüyorum. Geçmişten ders almadıkça geleceğe yol alamayız diye düşünüyorum.
YASSIADA’NIN HER KOĞUŞUNDA BAŞKA BİR ÖYKÜ VAR
Yassıada koridorları daha anlatılmayı bekleyen yüzlerce kıssa barındırıyor galiba… Ne dersiniz?
Ülkeyi refaha kavuşturmak isteyen insanların bir gece içerisinde vatan haini sayılması, ruhsal şiddete maruz kalması ve üçünün idam edilmesi onlarca sinemaya mevzu olabilir. Yalnızca bir koğuşta yaşananlar bile kitap konusu.
Sinemanız seyircinin bir daha sinemalara alışmaya başladığı günlerde vizyona geliyor. izleyiciden beklentiniz ne?
Sinemalardaki seyirci sayıları yükseliyor lakin eski günlerdeki üzere değiliz çabucak hemen. Beşerler bir çekinceyle sinemaya gidiyor. Lakin alışılmış ki bunlar da geçecektir. izleyiciden isteğimiz salonlara sahip çıkmaları. Bu, yeni sinemalar için bir döngü demek.
Çekimleri İstanbul’un değişik semtlerinde yapılan “Elli Sözlük Mektuplar” sinemasında sabık Bayındırlık Bakanı Ahmet Tevfik İleri’yi oyuncu Tekin Temel canlandırıyor. Sadık Yalsızuçanlar’ın “Vefa Apartmanı” yapıtından sinemaya adapte edilen yapıtta Gizem Karaca, İlker Kızmaz, İlhan Şeşen, Derya Alabora ve Zafer Kırşan da rol alıyor. Karaca, Tevfik İleri’yi savunan idealist bir avukatı, Kızmaz ise cuntayı kızdıracak haberler yapan bir gazeteciyi canlandırıyor.
KAYNAK: TÜRKİYE GAZETESİ – MURAT ÖZTEKİN