- Euler Hermes’in yayınladığı “orta gelir tuzağı” raporuna nazaran, orta ve uzun vadede, salgının olumsuz tesirleri gelişmekte olan ülkeleri daha epeyce etkileyebilir.
- Kriz öncesi ve kriz daha sonrası uzun vadeli ekonomik büyüme varsayımlarına nazaran, yalnızca Türkiye ve Rusya risklerini uygun yönetirse orta gelir statüsünden yüksek gelir statüsüne beklenenden erken geçiş yapabilecek.
- Covid-19 niçiniyle yüksek gelir düzeyine geçişi yüksek ihtimalle gecikecek ülkeler içinde ise Macaristan, Letonya ve Romanya bulunuyor. Üst kümeye atlaması gecikecek hatta tahminen gerçekleşmeyecek ülkeler ise Kazakistan, Panama ve Seyşeller.
Rusya ve Türkiye yüksek gelir düzeyine çıkabilir
Krize yönelik sağlanan mali teşviklerin 2020 yılında büyümede birinci etapta ortaya çıkan yavaşlamayı ziyadesiyle telafi etmesi ve bu biçimdece ileriye dönük baz tesiri yaratması sınıf atlamada Türkiye ve Rusya’yı başka ülkelerden müspet ayrıştırıyor. Lakin Euler Hermes ekonomistleri, her iki ülkenin de uzun vadeli görünümünün aşağı taraflı risk içerdiğini vurgulayarak, bu olasılığa ihtiyatla yaklaşılması gerektiğini belirtiyor. Rusya emtia fiyatlarındaki dalgalanmalara karşı savunmasız pozisyonda bulunurken, Türkiye için ise kısa ve orta vadede; ödemeler istikrarı, kur ve para siyasetine ait kaygılar devam ediyor.
Altı ülkenin üst gelir düzeyine yükselişi geriliyor
Covid-19 niçiniyle yüksek gelir düzeyine geçişi yüksek ihtimalle gecikecek ülkeler içinde Macaristan, Letonya ve Romanya bulunuyor. Gecikmeli olsa da bu ülkelerin 2029 yılına kadar yüksek gelir düzeyine başarılı bir biçimde geçiş yapacağı kestirim ediliyor. Aslında hali hazırda Macaristan, Letonya ve Romanya, 2019 yılına kadar kişi başına düşen gelirde büyük ölçüde düzgünleşme kaydetmiş ve orta gelir kümesinden yüksek gelir kümesine geçişe yaklaşmıştı. Covid-19 yalnızca bu ülkeler için üst kümeye yükselmeyi birkaç yıl ertelemiş oldu.
Üst kümeye atlaması gecikecek hatta tahminen gerçekleşmeyecek ülkeler ise Kazakistan, Panama ve Seyşeller. Kazakistan yüksek gelir kümesine çıkabilir fakat bunun 2029 yılı sonlarında olması bekleniyor. Covid-19’un turizm üstündeki etkisinin ise Seyşeller ve Panama’nın uzun vadeli gelişmenine ket vurabileceği öngörülüyor. ötürüsıyla bu üç ülke, Covid-19 krizi tarafınca orta gelir tuzağına itilme riski en yüksek ülkeler.
Covid-19 refah uçurumunu derinleştirecek mi?
Raporda, biroldukca gelişmekte olan ülkenin Covid-19 krizinin tesirini azaltmaya yönelik siyasetler için hareket alanının az ve aşılara erişiminin daha yavaş olduğu belirtiliyor. Daha güçlü ülkeler için ise nüfusun 2021 yılında yahut 2022 yılının başlarında büyük ölçüde sürü bağışıklığı kazanması ve toplumsal etkileşimin büyük ölçüde olağana dönmesi bekleniyor. Dünyanın biroldukca ülkesi ise hâlâ bu dönüm noktasından epey uzakta. Buna ek olarak süratle artan kamu borçları hareket kapasitesini güzelce azaltıyor, bu da fakir ülkeler üzerinde orantısız bir yük yaratıyor.
Raporda ayrıyeten, Covid-19’un, gelişmekte olan ülkelerin birden fazla için olumsuz olabilecek, uzun vadeli yapısal eğilimleri hızlandırmış olabileceğinin altı çiziliyor. Uzun vadeli bir öbür eğilim olan yeşil dönüşüm ise, global iktisadın karbon hassaslığının artmasına ve bilhassa daha varlıklı ülkelerde bir yatırım patlamasına yol açacak. Yeşil dönüşüm birfazlaca gelişmekte olan ülkenin ekonomik modellerini etkileyecek. Eski iş modeli olan, dünyaya ucuz tüketim malları üretmek ve nakletmek artık norm olmayacak. Yüksek gelir statüsüne giden yol, gelişmekte olan ülkeler için daha uzun ve sıkıntı hale gelebilir.
Sınıf atlamada alacak sigortasının değeri büyük
Euler Hermes CEO’su Ahmet Ali Bugay, rapor ile ilgili olarak şu değerlendirmede bulundu: “Başarılı bir biçimde yüksek gelir düzebir daha geçiş yapan biroldukça ülke kuvvetli bir alacak sigortası piyasasına sahip ve bu bir tesadüf değil: Alacak sigortası, krizlerle baş ederken hayati olan esneklik kapasitesine değerli ölçüde katkıda bulunuyor ve bu biçimdece bakılırsace fakir olan ülkelerin de orta gelir tuzağından kaçınmasını kolaylaştırıyor. Biroldukca araştırma, alacak sigortasının daha yaygın olmasının; süratli düzgünleşme ve uzun vadeli olumsuz tesirleri sınırlamada değerli bir yeri olduğunu gösteriyor. beraberinde gelişmiş sigorta piyasaları, farklı kanallar aracılığıyla toplumsal dayanıklılığa değerli ölçüde katkıda bulunuyor ve bu biçimdece daha fakir ülkelerin orta gelir tuzağından kurtulmasını kolaylaştırıyor.”
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı