Toksoplazma enfeksiyonu ?

[KraLaz]

Toksoplazma enfeksiyonu Cig ya da az pismis yenen etlerden ya da kedi besleyenlerde bakm esnasnda kedinin dsksndan insana bulasan toksoplazma, gebelik esnasnda enfeksiyon olusmasna ve bu enfeksiyonun dogmams bebege bulasmasna neden olabilir. Herhangi bir ass olmayan bu enfeksiyonu gebelikte gecirme riskini azaltmak elinizdedir. Bu sayfa, bebeginizde cesitli sekellerin (kalc hasarlarn) olusmasna neden olabilen bu parazit enfeksiyonunu tanmanz ve gerekli onlemleri almanz icin hazrlanmstr. Toksoplazma enfeksiyonu nedir? Toksoplazma enfeksiyonu, Toxoplasma Gondii ad verilen parazitin vucuda girmesiyle olusan bir hastalktr. Parazit baz hayvanlarn vucutlarnda bulunur ve bu hayvanlarn etlerininin pisirilmeden ya da az pismis yenmesiyle insana gecebilir. Paraziti tasyan evcil kedilerin dsklarnda bulunan parazit de insana bulasma yollarndan birini olusturur. Gebelik esnasnda anne adaynn toksoplazma enfeksiyonunu plasenta yoluyla bebegine gecirmesi enfeksiyon olusmas icin diger bir yoldur ve bu sayfann konusunu olusturmaktadr. Yukardaki bulasma yollarnn yaygnlg nedeniyle toksoplazma nispeten sk olarak gecirilen bir enfeksiyondur. Belirti vermemesi ya da diger hastalklarla karsan belirtiler vermesi nedeniyle toplumdaki sklg net olarak bilinmemektedir. Ancak dogurganlk cagnda bulunan kadnlarn %25'inin enfeksiyonu daha once gecirdigi tahmin edilmektedir. Ozellikle evinde kedi besleyenler arasnda bu oran daha da yuksek olabilir. Yas ilerledikce parazitle herhangi bir sekilde karslasma olaslg arttgndan enfeksiyonu gecirmis olma olaslg da artar. Daha once enfeksiyonu gecirmemis anne adaylarnn gebelikte enfeksiyonu gecirme olaslg yaklask %1'dir. Daha onceden enfeksiyonu gecirenlerin ise enfeksiyona bagsk olduklar kabul edilir. Toksoplazma enfeksiyonu, tam bagsklk brakan bir enfeksiyondur ve bir insan bu enfeksiyonu yalnzca bir kez gecirir. Gebelikte gecirilen enfeksiyonun onemi nedir? Toksoplazma ad verilen bu parazit gebelik doneminde gecirilen enfeksiyonun seyrinde bebege bulasabilir. Bunun sonucunda bebekte ortaya ckan enfeksiyon dusuge neden olabilecegi gibi goz, beyin gibi organlarda hasara yol acabilir ve/veya bebekte gelisme geriligi (IUGG)olusturabilir. Gebelik haftas ne kadar ileriyse gebelik esnasnda gecirilen enfeksiyonun plasenta yoluyla bebege gecme olaslg o kadar yukselir. Boylece birinci trimesterde gecirilen enfeksiyonun bebege gecme olaslg %15 iken, bu olaslk ikinci trimesterde %25'e, ucuncu trimesterde ise %60'a ckmaktadr. Bebekte olusan her enfeksiyon sekel (kalc bozukluk) brakmaz. Toksoplazma enfeksiyonunun belirtileri nelerdir? Toksoplazma enfeksiyonu sklkla belirti vermeden gecirilen bir enfeksiyondur. Ancak nadir durumlarda cok agr bir seyir gosterir.Gebelikte gecirilen enfeksiyonun belirti vermeden seyretmesi enfeksiyonun bebege gecme riskini azaltmaz. Yani hic bir belirtisi ve hicbir sikayeti olmayan bir anne adaynn da bebeginde toksoplazmaya bagl bir sekel olusmas mumkundur. Toksoplazma belirti verdiginde bu sklkla lenfadenopati (lenf bezlerinin sismesi), ya da dokuntuler seklindedir. Agr durumlarda enfeksiyonu geciren bireylerde koryoretinit (gozun retina tabakasnn enfeksiyonu), miyokardit (kalp kasnn enfeksiyonu), meningoensefalit (beyin ve beyni orten zarlarn enfeksiyonu) gibi organ enfeksiyonlarna ait belirtiler olusabilir. Baz anne adaylarnda ates, kas agrlar, farenjit (bogaz enfeksiyonu) ve bas agrs gibi grip ya da sitomegalovirus enfeksiyonunu andran belirtiler on planda olabilir. Enfeksiyon bebege gectiginde ne olur? Birinci trimesterde anne adaynn gecirdigi enfeksiyonun bebegine gecme olaslg az, fakat bebekte enfeksiyon olustugunda dusuk olusma ya da bebekte ciddi toksoplazma enfeksiyonu sekelleri gorulme riski yuksektir. Gebelik haftas ilerledikce enfeksiyonun bebege gecme olaslg giderek artarken bebegin gecirecegi enfeksiyonun sekel (kalc bozukluk) brakma riski de azalmaktadr. Bu kuraln istisnalar da vardr. Toksoplazma anne adayndan plasenta yoluyla bebegine gectiginde bebekte goz enfeksiyonlarna (koryoretinit) ve buna bagl saslga ya da korluge neden olabilecegi gibi, beyin dokusu enfeksiyonu olusursa, dogumdan yllar sonra ortaya ckan sara hastalgnn ve/veya zeka geriliginin nedeni olabilmektedir. Dogmadan once enfeksiyonu geciren bebeklerde dogumda sarlk, gelisme geriligi, cok sayda lenf bezinin buyumesi, karaciger ve dalakta buyume, havale, beyin dokusunda kalsifikasyon (kireclenme), hidrosefali (beyinde su toplanmas), goz enfeksiyonu, mikrosefali (kafann ufak olmas), norolojik gelisim kusurlar gibi belirti ve bulgular gozlenebilmektedir. Nasl tan konur? Toksoplazma tan yontemlerinin cesitliligine ragmen en sk kullanlan, kanda toksoplazmaya ozgu antikorlarn aranmasdr. Bu amacla toksoplazma IgG (immunglobulin G) ve toksoplazma IgM adl antikorlar aranr. IgM halihazrda gecirilmekte olan bir enfeksiyonu gosterirken, IgG genellikle daha onceden gecirilmis bir enfeksiyonu gosterir. IgG'nin belli bir sure sonra alnan kanda arttgnn gosterilmesi de yeni gecirilmis, ya da gecirilmekte olan bir enfeksiyona isaret eder. Toksoplazma IgM antikorlar baz insanlarda enfeksiyon gecirldikten sonra aylar boyu dusuk titrelerde pozitif kalabilmektedir. Gebelikte enfeksiyon gecirildigi saptandgnda ne yaplr? Gebelikte enfeksiyon gecirilmesi enfeksiyonun mutlaka bebege bulasacag ve bulasmas durumunda da bebekte mutlaka bir problem olusacag anlamna gelmez. Ozellikle ileri gebelik haftalarnda gecirilen enfeksiyonlarn bebege bulasmas nadiren problem yaratr. Anne adaynda enfeksiyon varlg kantlandgnda enfeksiyonun bebege gecip gecmediginin belirlenmesi icin kordosentez uygulanabilir. Bu yolla alnan bebek kannda toksoplazma IgM antikorunun saptanmas bebekteki enfeksiyonun kantlar. IgM cap buyuk bir molekul oldugundan anne kanndan bebege gecemez. Bebek kannda IgM varlg bebegin bu maddeyi urettiginin, yani enfeksiyonu gecirdiginin kesin kantdr. Kordosentez yaplmayan durumlarda ya da ileri gebelik haftalarnda gecirilen enfeksiyonlarda ayrntl ultrason incelemeleriyle bebekte muhtemel enfeksiyon bulgular aranr (beyin dokusunda kalsifikasyon (kireclenme), gelisme geriligi, hidrosefali, mikrosefali gibi). Bebek dogduktan sonra da ayrntl bir incelemeye tabi tutulur. Spiramisin adl antibiotik etken madde toksoplazmaya etkili oldugu bilinen ve gebelikte ilk trimesterden itibaren kullanlabilen bir antibiotiktir. Annedeki enfeksiyonun erken donemlerinde kullanldgnda enfeksiyonun bebege gecme riskini azaltabilir, ancak bebekte enfeksiyon olustugunda enfeksiyona bagl sekelleri onleyip onlemedigi konusunda kesinlesmis veriler mevcut degildir. Gebelikte toksoplazmadan korunmak icin neler yaplabilir? Oncelikle anne adaylarnn bu enfeksiyonu gecirip gecirmediklerini bilmelerinde fayda vardr. Bu amacla gebeligin planlandg donemde ya da gebeligin en erken donemlerinde kanda toksoplazma IgM ve IgG olcumleri yaplr. IgG'si pozitif olanlarn (cok yuksek pozitiflik olmamas kosuluyla) daha onceden enfeksiyonu gecirdikleri kabul edilir. Bu anne adaylarndaki antikorlar yeni bir enfeksiyona kars koruyucu olduklarndan gebelikte enfeksiyon gecirme riskleri olmadg kabul edilir. Herkes icin gecerli olan genel gda hijyen kurallar anne adaylar icin daha onem kazanr. Etleri iyi pisirerek yemek, meyve ve sebzeleri iyi ykamak onemlidir. Anne adaylarnn kedilerle yakn temasta bulunmamalar onemlidir. Ozellikle dsarda dolasma alskanlg olan ev kedilerinin dsklarnda toksoplazma olma olaslg cok yukselir ve siz ne kadar temizliginize onem verseniz de herhangi bir sekilde bu parazit yumurtalar size gecebilir.